“Epictetus: ’Kan iemand je dwingen om iets te doen wat je niet wilt?’
Leerling: ‘Ja, natuurlijk! Als iemand me met de dood of iets anders bedreigt dan kan hij me laten doen wat hij maar wil.’
Epictetus: ‘Wat als de dood of geweld je koud zouden laten? Zou je je dan nog tot iets laten dwingen?’
Leerling: ‘Nee, dan niet meer.’
Epictetus: ‘Is het al dan niet verachten van dood en geweld iets waar je controle over hebt, of controleert die ander dat?’
Leerling: ‘Alleen ik zelf heb daar controle over.” (Epictetus, Colleges IV-1)
Epictetus is hier in gesprek met één van zijn studenten. Net als de meesten van ons denkt de student dat andere mensen ons kunnen dwingen om dingen te doen die we eigenlijk helemaal niet willen doen. Maar Epictetus vertelt de student dat dat helemaal niet klopt.
Toen we klein waren werd ons al gezegd dat we dingen moesten doen die we eigenlijk niet wilden doen. Het waren vooral dingen die we onzinnig en vervelend vonden. Maar als we niet braaf en gehoorzaam waren werden we gestraft. Hoewel de meeste ouders en scholen zullen zeggen dat ze hun kinderen zo willen opvoeden dat ze sterk en onafhankelijk worden, is de opvoeding die ze in werkelijkheid geven daar volledig mee in tegenspraak. Als volwassenen hebben die kinderen van hun ouders en school geleerd dat het beter is om gehoorzaam en volgzaam te zijn. Zelfs als er niet één of andere autoriteit op je vingers staat te kijken hebben de meesten van ons de neiging om toch maar aan de veilige kant te blijven en te doen wat je denkt dat de meeste mensen zouden willen dat je deed.
Epictetus probeert zijn student duidelijk te maken dat hij afstand moet nemen van zijn aangeleerde twijfels en angsten. De student moet de levenslange indoctrinatie om braaf te zijn van zich afschudden. Het is een extreem voorbeeld, maar Epictetus gebruikt vaak nogal extreme voorbeelden met dood en geweld als hij wil dat iets goed overkomt. Wat onder extreme omstandigheden geldt, zal in een normale situatie zeker ook gelden.
“Epictetus: ‘Kan iemand je dwingen om naar iets te verlangen dat je niet wilt hebben?’
Leerling: ‘Niemand kan dat.’
Epictetus: ‘Of kan iemand je dwingen om ergens een bepaalde mening over te hebben of om iets te willen?’
Leerling: ‘Nee dat ook niet. Maar hij kan me wel tegenhouden in wat ik wil doen.’
Epictetus: ‘Als je iets wilt dat intern aan je wezen is, waar je controle over hebt, hoe zou hij je dan kunnen tegenhouden?’
Leerling: ‘Helemaal niet.’
Epictetus: 'Hoe kom je er dan bij dat je vrij kunt zijn als je je zinnen zet op iets wat extern aan je is?” (Epictetus, Colleges IV-1)
U beperkt uw vrijheid vaak meer dan nodig is. Bijvoorbeeld door iets te willen wat extern aan u is. Iets wat niet in uw macht, maar in de macht van een ander ligt. U wilt dan iets waar u helemaal geen controle over hebt. In plaats van u op uzelf te richten, richt u zich dan op anderen. U maakt uzelf afhankelijk van anderen of erger nog van Vrouwe Fortuna. Richt u uitsluitend op de dingen waar u volledige controle over hebt. Richt u op wat u voelt, wilt en doet, laat al het andere buiten beschouwing. Daar heeft u geen controle over. Waarom zou u uzelf zo beperken? Wat houdt u tegen? Wie of wat zou u kunnen stoppen? Als u een bepaald persoon wilt zijn, als u iets wilt bereiken, waarom begint u daar dan niet meteen aan? Probeer op uw eigen persoonlijke manier een wijze te worden en begin daar direct mee. U heeft tenslotte maar één moment tot uw beschikking en dat is het nu. Het verleden is voorbij en de toekomst moet nog komen. U weet wat in uw macht ligt en wat niet. Ga dus koppig door met te worden wat en wie u wilt zijn. Begin er nu mee. Niets en niemand kan u immers tegen houden. U bent werkelijk ‘unstoppable’.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten