Hoofdstuk 38 van het
Handboekje van Epictetus
Net zo als je er bij
een wandeling op let dat je niet in een spijker trapt of je enkel verzwikt,
moet je in je dagelijks leven er op passen dat je je rationele verstand niet
verwondt. Door dit bij alles wat we doen goed in de gaten te houden zullen we
minder gevaar lopen.
Iedereen is er van nature op gericht om te voorkomen dat hun
lichaam beschadigd raakt. Zo let je er tijdens een wandeling op dat je niet in
een spijker trapt of je enkel verzwikt. Dat spreekt vanzelf. Het is echter heel
wat minder vanzelfsprekend om je bezig te houden met de conditie van je
geestesgesteldheid. Toch is dat voor een stoïcijn minstens even belangrijk als
het in de gaten houden van je gezondheidstoestand.
Voor een stoïcijn vormt die geestesgesteldheid het wezen van
je persoon. Het je bewustzijn van je omgeving en je vermogen om daar rationeel
over na te denken en oordelen over te geven is wat je bent. Niets meer en niets
minder. Dat is het enige waarmee je je bewust kunt zijn van je omgeving en je
eigen bestaan. En daarmee is het ook het enige vermogen waarmee je gelukkig en
virtuoos kunt worden.
Epictetus wil dan ook niet alleen dat zijn studenten goed
opletten waar ze hun voeten neerzetten, maar hij wil ook dat ze in de gaten
houden hoe ze zich voelen. Ze moeten er regelmatig even bij stilstaan of ze zich
opgejaagd, zenuwachtig, blij of angstig voelen. Het gaat daarbij om bijna
onbewuste oordelen over de situatie waarin je verkeerd. Oordelen die door je
hersenen automatisch worden ingekleurd met een bijbehorende, vaak vervelende,
emotie. Veel van die onbewuste oordelen zijn bij nadere beschouwing gewoon een
beetje dom en eigenlijk gewoon fout. Door heel even stil te staan bij de
(ir)rationaliteit van hun oordelen kunnen de studenten van Epictetus zich heel
wat onnodige gevoelens van ongenoegen besparen. En dat was in de ogen van hun
leraar minstens net zo belangrijk als het voorkomen van een verzwikte enkel. Hun
geestelijke gezondheid is immers doorslaggevend voor hun geluk en virtuositeit.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten