DE GEHANDICAPTE STOÏCIJN

Hoofdstu 9 van het Handboekje van Epictetus
Als je dat echt wilt vormt ziekte alleen een belemmering voor je lichaam en niet voor je karakter. Zo is kreupelheid een belemmering voor je been, maar niet voor je karakter. Dit moet je bij alles wat je overkomt tegen jezelf zeggen. Dan zal je er echt van doordrongen raken dat alles wat je overkomt een belemmering is van iets anders, maar niet van jou.

Epictetus spreekt hier uit eigen ervaring. Hij was zelf slecht ter been en liep met krukken. Volgens sommigen was dit het gevolg van een bestraffing door zijn meester in de tijd dat hij nog slaaf was. Deze handicap weerhield hem er niet van om toch een gelukkig en goed gevuld leven te leiden. Hij stelt in dit hoofdstukje dat ziektes en aandoeningen niets te maken hebben met je karakter. Ze hebben niets te maken met wat je in wezen bent en zijn daarom onbelangrijk voor een gelukkig en virtuoos leven. Natuurlijk kun je ziek worden of een ongeluk krijgen, maar dat belemmert je vermogen om te denken en te oordelen niet. Het kan je plannen en projecten in de war sturen, maar daar draait het niet om. Bij Epictetus gaat het om wie je bent en niet om wat je doet. Hij maakt een strikt onderscheid tussen de dingen waar je een volledige controle over hebt, de dingen waar je een beperkte controle over hebt en de dingen die volledig buiten je controle liggen. Alleen de dingen waar je een volledige controle over hebt kunnen je gelukkig en virtuoos maken. Al het andere is in wezen onbelangrijk. Je lichaam is één van de dingen waar je maar een heel gedeeltelijke controle over kunt uitoefenen. Natuurlijk het is verstandig om gezond te leven en goed voor jezelf te zorgen, maar wie je bent: je karakter en oordeelsvermogen, zijn het enige wat echt telt voor een gelukkig leven. En dat oordeelsvermogen is nu net het enige waar je wel een volledige controle over hebt.

Epictetus wil dus dat zijn leerlingen bij alles wat hen overkomt goed nagaan of het om iets gaat waar ze de volledige controle over hebben. Als ze daarbij tot de conclusie komen dat ze er geen of slechts een heel beperkte controle over hebben dan moeten ze het bijna automatische naast zich neerleggen als iets wat hen niet aangaat. Ziektes en handicaps, maar ook allerlei andere tegenslagen spelen geen rol bij het leiden van een gelukkig leven.