VIND JE KRACHT

Hoofdstuk 10 van het Handboekje van Epictetus
Bij alles wat je overkomt moet je bij jezelf de kracht zoeken die je in je hebt om er mee om te gaan. Als je een knappe jongen of een mooi meisje tegenkomt dan vind je bij jezelf het vermogen van de zelfbeheersing. Als je een zware taak wacht dan vind je uithoudingsvermogen. Als je wordt uitgescholden dan vind je verdraagzaamheid. Als je hier een gewoonte van maakt dan zal je je niet meer door de gebeurtenissen laten meeslepen.

Epictetus’ studenten moesten leren hoe ze moesten omgaan met prettige en vervelende indrukken uit de buitenwereld. Als ze een aantrekkelijke jongen of meisje ontmoeten moeten ze de gedachte: ‘wouw, wat een stuk, daar wil ik mee naar bed’ niet toelaten. Niet omdat de stoïcijnen problemen met seks hadden, maar omdat dergelijke gedachten doorgaans alleen maar tot frustraties en teleurstellingen leiden. Er is niets mis mee om onder de juiste omstandigheden en met wederzijdse instemming ook echt het bed met elkaar te delen, maar het wordt anders als je bij iedere toevallige ontmoeting op straat op tilt slaat. Stel dat iemand vindt dat je veel te langzaam rijdt en je ten onrechte aan de maximumsnelheid houdt. Om je dat duidelijk te maken staat hem natuurlijk geen ander middel ter beschikking dan luid te toeteren en het je toesteken van een middelvinger. Als je je door deze actie laat meeslepen en de belediging serieus neemt wordt je kwaad en laat je je misschien zelfs verleiden tot een onvervalste scheldpartij of erger. Daar gaat je gemoedsrust. Epictetus adviseerde zijn leerlingen niet om over zich heen te laten lopen, maar hij vond dat hun emotionele evenwicht heel wat belangrijker was dan één of andere dombo die het nodig vond om hen uit te schelden.

Een stoïcijn moet bij alles wat hem overkomt dan ook heel even een stapje terug doen om goed te bekijken wat het nu eigenlijk is dat er gebeurt. Hij moet niet te snel een waardeoordeel aan het gebeuren verbinden. De aanblik van een mooi meisje is niet persé goed en uitgescholden worden is niet per definitie iets slechts. Het enige wat echt goed of slecht is, is het oordeel dat je geeft en dat waardeoordeel bepaalt of je van je stuk raakt of niet. Door even de tijd te nemen en te onderzoeken over wat voor capaciteiten je beschikt om met de situatie om te gaan oefen je je karakter. Met een goed getraind karakter word je leven er een stuk aangenamer op en daar was het Epictetus om te doen.