Wat is monisme en wat heeft het met stoïcisme te maken? Het concept van monisme komt zowel in de fysica als in de filosofie voor. In de fysica verwijst monisme naar de ontologische opvatting dat alles in het universum is terug te voeren tot één fundamentele substantie of essentie. Het stelt dat er slechts één ultieme en universele realiteit is, waaruit alles voortkomt. Dit staat in contrast met dualisme, dat stelt dat er twee fundamenteel verschillende soorten substanties zijn, zoals geest en materie.
Fysisch monisme stelt dat alle fenomenen in het universum uiteindelijk kunnen worden verklaard door middel van de fundamentele wetten van de fysica. Volgens deze visie zijn alle materiële verschijnselen, inclusief biologische processen en mentale toestanden, uiteindelijk te herleiden tot de werking van fysische deeltjes en krachten.
Ook in de filosofische is monisme een standpunt over de aard van de werkelijkheid. Het stelt dat er slechts één fundamenteel en ondeelbaar principe of substantie bestaat. Dit kan variëren van fysisch monisme (alleen materie is echt) tot idealistisch monisme (alleen geest is echt) tot neutraal monisme (er is één universele substantie die zowel geestelijke als materiële aspecten omvat). Het stoïcisme hangt deze versie van het monisme aan. Materie en geest (bewustzijn) zijn één. Dit betekent dat mentale fenomenen uiteindelijk identiek zijn aan of voortkomen uit fysieke processen. Dit staat tegenover dualistische opvattingen die stellen dat geest en lichaam of geest en hersenen fundamenteel verschillende entiteiten zijn.
Ook het stoïcijnse monisme is dus gericht op de fundamentele aard van de werkelijkheid en hoe deze werkelijkheid is gestructureerd. Centraal in het stoïcijnse monisme staat het concept van de "logos". Logos komt voort uit al het bestaande. De logos kan worden beschouwd als de universele rede of een soort bewustzijn dat de kosmos doordringt. Het is een actief principe dat zorgt voor ordening, harmonie en rationaliteit in het universum. Volgens de stoïcijnen is de logos inherent aan de natuur en manifesteert het zich in alles wat bestaat.
De stoïcijnen zagen de natuur als bewust en doelgericht, en zij geloofden dat alles wat in de wereld gebeurt, gebeurt volgens de universele orde. Ze beschouwden de natuur als een rationeel principe dat geleid wordt door de logos. Deze visie impliceerde dat alles wat er gebeurt, inclusief menselijke acties, in overeenstemming is met een hogere natuurlijke voorzienigheid.
Een ander belangrijk aspect van de stoïcijnse monisme is de opvatting dat de kosmos als een geheel wordt bestuurd door een causale keten van oorzaak en gevolg. Alles in het universum wordt gezien als onderling verbonden en onderworpen aan een natuurlijke, wetmatige opeenvolging van gebeurtenissen. Deze opvatting van causaliteit vormde de basis voor de stoïcijnse opvatting van determinisme, waarbij alle gebeurtenissen worden gezien als onvermijdelijk en bepaald door de natuurlijke orde.
Het stoïcisme benadrukte ook de vergankelijkheid van de materiële wereld en het tijdelijke karakter van alle dingen. Ze geloofden dat alles in de wereld onderworpen is aan verandering en dat alleen virtuositeit en de universele rede werkelijk duurzaam zijn. Virtuositeit wordt daarmee de hoogste vorm van menselijk bewustzijn. Hoe verder uw virtuositeit ontwikkeld is, hoe verder u in contact staat met het universele bewustzijn. Het fundamentele monistische principe van het stoïcisme is dus de logos. Het concept van de logos omvat al het bestaande. Materie, energie ruimte en tijd vormen een bewust geheel. Dit maakt de kosmos tot een rationeel en bewust geleid geheel.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten