Uw aversie tegen ongemak is er een belangrijke oorzaak van dat u de beheersing over uw stemming en gedachten verliest. Ook sociale druk en uw neiging om u te conformeren aan het gangbare leefpatroon van uw omgeving spelen daarbij een grote rol. Daarom moest u in deze les oefeningen doen die gericht zijn op het versterken van uw lichamelijke weerbaarheid. Kijk nog eens naar het citaat van Musonius Rufus in paragraaf 18.5. Hij heeft het hier over twee soorten oefeningen: geestelijke en lichamelijke. Volgens Musonius zijn de lichamelijke oefeningen in zekere zin ook geestelijke oefeningen. Stel uzelf eens de vraag waarom dat zo is, en of u het eens bent met Musonius? Vermijd bij de oefeningen van deze les overdrijving. Verg niet te veel van uzelf. Het niet halen van uw zelf gestelde doelen leidt alleen maar tot frustratie en ergernis.
In de afgelopen lessen hebt u geleerd dat u als leerling stoïcijn uw naastenliefde niet kan beperken tot uw gezin en directe omgeving. Stoïcijnen zijn kosmopolieten die het welzijn van ieder huidig en toekomstig rationeel denkend wezen voor ogen zouden moeten houden. Dit betekent dat uw ethische verantwoordelijkheden zich uitstrekken over zowel de minderbedeelden van nu als over toekomstige generaties. Virtuositeit valt niet te combineren met een overdreven gehaast levenstempo en een overdreven consumptiedrang. Bovendien leidt al dat harde werken en het bezit van al die consumptiegoederen niet tot een gelukkiger leven. Onze cultuur en maatschappij staan zeer negatief tegenover alles wat met matiging en rust te maken heeft, maar ook onze biologie maakt het ons niet makkelijk. Een van de grootste problemen bij een eenvoudiger en rustiger leven is dus dat een matiging van levensstijl en gedrag als vervelend en onaantrekkelijk wordt ervaren. Een stoïcijn zal zijn mensenbrein (hegemonikon) moeten inzetten om bewust de maatschappelijke waarde van al die consumptiegoederen te relativeren. Het gaat allemaal om onbelangrijke zaken die geen rol spelen voor een duurzaam, gelukkig en virtuoos leven.
Betekent dit dat stoïcijnen een sober en ascetisch leven moeten leiden? Nee, een stoïcijn hoeft absoluut niet af te zien van wat als de goede dingen van het leven wordt aangemerkt. Het gaat er om hoe hij met die dingen omgaat en hoe hij die dingen beoordeelt en niet of hij die dingen wel of niet heeft. De behoeften van uw lichaam zijn de maatstaf voor wat u nodig hebt. Als u tot de conclusie komt dat u iets echt nodig hebt, kies dan wel voor een duurzaam, degelijk en mooi product. De spullen die u koopt hoeven heus niet alleen functioneel te zijn, maar mogen ook elegant en aantrekkelijk zijn. En het is ook zeker niet verboden om zo nu en dan iets aan te schaffen omdat u het gewoon leuk vindt. Overtuig u er dan wel van dat het niet om een vluchtig hebbedingetje gaat, maar om iets waar u zeker van weet dat u er lange tijd plezier aan zult beleven.
In de afgelopen lessen hebben we de stoïcijnse houding tegenover de anderen bestudeerd. Medelijden is taboe, maar een vriendelijke, tolerante en vooral milde houding wordt gepropageerd. Zo’n houding moet zelfs geoefend worden met de ‘oikeiosis’-meditatie. Ook hebben we gezien dat de stoïcijnse naastenliefde niet zonder consequenties kan blijven voor uw levensstijl. U zult genoegen moeten gaan nemen met een sobere maar weldegelijk elegante manier van consumeren. Bij uw consumptieve keuzes moet u zich laten leiden door overwegingen van bruikbaarheid, degelijkheid, duurzaamheid, maar ook schoonheid. Met deze lessen komt er een einde aan de formele behandeling van de drie ‘topoi’. In de volgende lessen gaan deze hoofdvakken van de stoïcijnse leerschool nog meer door elkaar heen lopen dan toch al het geval was.
Als afsluiting van de drie 'topoi' gaan we in het volgende deel van deze cursus dieper in op de meest voorkomende passies. Dit deel moet u gaan helpen bij het zo goed mogelijk doorstaan van allerlei vervelende passies. De drie ‘topoi’ komen weer bij elkaar en aan de hand van alle drie de ‘topoi’ gaan we een aantal veel voorkomende ‘passies’ en hun stoïcijnse remedies wat van dichterbij bekijken. U krijgt een heuse stoïcijnse EHBO-trommel voorgeschoteld voor emotionele noodgevallen. De trommel puilt uit van de stoïcijnse pleisters, noodverbandjes en aspirines. En ja, ook de prikkende jodium en de bittere pillen ontbreken niet in deze stoïcijnse verbandtrommel. Het bevat veel herhalingen en een groot aantal van de eerder in de cursus behandelde oefeningen komt opnieuw voorbij. Maar daar blijft het niet bij, er staan ook een paar gloednieuwe technieken in beschreven, speciaal toegespitst op veelvoorkomend problemen.
De behandeling van de drie ‘topoi’ wordt hiermee afgerond, maar dat betekent niet dat er ook een einde aan de cursus komt. Na de stoïcijnse verbandtrommel wachten u nog een aantal lessen over stoïcijnse spiritualiteit en mystiek en als slot van de cursus gaan we de moeilijkste van alle passies te lijf: de doodsangst. Misschien herinnert u zich nog wel dat u in les 0, dus helemaal aan het begin van de cursus, een oefening hebt gemaakt die de ‘stoa-meter’ werd genoemd. Nu u het zover in de cursus hebt weten te schoppen, wordt het tijd om dezelfde oefening nog een keer te doen en te kijken naar de veranderingen die er ondertussen ongetwijfeld zijn opgetreden. Leg de resultaten naast elkaar en kijk of uw blik op de wereld al wat stoïcijnser is geworden. Aan het slot van de cursus zult u nog een keer worden gevraagd om dezelfde test te doen.
Oefening: de stoa-meter III
Geef op een schaal van 1 tot 10 aan in hoeverre de volgende uitspraken op u betrekking hebben. Een 0 betekent helemaal niet en een 10 enorm veel. Schrijf uw antwoorden op en vergelijk ze met uw eerder antwoorden.
Ik kan behoorlijk overstuur raken als de dingen niet gaan zoals ik me dat had voorgesteld.
Mijn geliefden gaan voor alles.
Ik accepteer mezelf zoals ik ben.
Ik word kwaad of raak overstuur als andere mensen mijn plannen dwarsbomen of als andere mensen zich dom of lastig gedragen.
Uitgaan en plezier maken spelen een belangrijke rol in mijn leven.
Ik probeer dingen waar ik bang voor ben of die ik vervelend vind zo veel mogelijk te vermijden.
Ik vind hard werken en carrière maken belangrijk en besteed daar veel tijd aan.
Luxe, comfort en vakanties zijn belangrijk voor me.
Ik erger me aan bepaalde nieuwsberichten of meningen.
Ik identificeer mezelf met mijn lichaam. Ik ben mijn lichaam.
Ik identificeer mezelf met mijn emoties. Ik ben wat ik voel.
Ik identificeer mezelf met mijn gedachten. Ik ben wat ik denk.
Ik identificeer mezelf met mijn handelingen. Ik ben wat ik doe.
Ik identificeer mezelf met een combinatie van mijn lichaam, gevoelens, gedachten en handelingen.
Ik vind het belangrijk om nieuwe dingen te leren en mezelf te ontwikkelen.
Ik vind het belangrijk om een bijdrage aan de maatschappij te leveren.
Als u van online quizjes houdt is het misschien ook leuk om op deze site: https://viacharacterorg/ streepje een gratis deugdentest te doen. Aan de hand van vragen over zes hoofddeugden krijgt u inzicht in uw sterke en zwakke karaktereigenschappen. Voor wat het waard is natuurlijk. Deze testjes geven, net als de vorige oefening, vooral een momentopname.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten