Spijt is de emotie waarbij u wenst dat u iets op een andere manier had aangepakt. Het valt dus onder de B van bedroefdheid, één van de vier stoïcijnse hoofdpassies. U verwijt uzelf hierbij dat u een fout hebt gemaakt of iets hebt nagelaten. U gaat er bij deze negatieve emotie vanuit dat u invloed op de uitkomst had kunnen uitoefen, dat u het anders had kunnen doen. Evolutionair gezien speelt spijt een rol bij het versterken van de groepsbinding. Door spijt te voelen en vooral te betonen nadat u iets ten nadele van de groep of een ander groepslid hebt gedaan, laat u zien er toch aan te hechten dat anderen u waarderen. Het is een poging om verstoting uit uw groep te voorkomen. U probeert de anderen voor u in te nemen en de zwaarte van eventuele represailles te verlichten.
Voor stoïcijnen is spijt een totale verspilling van emotionele energie. Het verleden is bij uitstek één van die dingen waar u geen enkele invloed meer op kunt uitoefenen. Het is dus iets dat u links kunt laten liggen. Maar helemaal onbelangrijk is het toch niet. U kunt er natuurlijk wel iets van leren, sterker nog een stoïcijn moet er zelfs van proberen te leren, maar u kunt er niets meer aan veranderen. Uw spijtgevoelens zijn daarom vrijwel geheel zinloos. Het verleden ligt buiten uw bereik. Hetzelfde geldt trouwens ook voor de toekomst. Het enige moment in de immense zee van de tijd waar u invloed op kunt uitoefenen is het hier en nu. Als u uw best gedaan hebt dan is er geen enkele reden om spijt te hebben, maar ook als u echt iets te verwijten valt blijft het hebben van spijt nog steeds verspilde energie. U kunt u hooguit voornemen om voortaan beter uw best te zullen gaan doen. Spijt is een zinloze en totaal overbodige passie.
Wat uw situatie ook is, het beste wat u kunt doen is het resultaat van uw handelen gewoon accepteren. U kunt er toch niets meer aan doen. De stoïcijnse acceptatie en het stoïcijnse fatalisme kunnen u hierbij helpen. Ook de oefeningen van het afstand nemen, de panoramablik, de blik in de eeuwigheid en de staf van Hermes kunnen u van uw spijtgevoelens afhelpen. Dat betekent trouwens niet dat u maar gewoon in de situatie moet berusten. Stoïcijnen zijn geen fatalisten, integendeel. Als de uitkomst van uw handelingen u niet zint, moet u aan de slag om uit te zoeken wat u zou kunnen ondernemen om de schade te herstellen. Denk er daarbij wel aan dat u altijd onderscheid moet maken tussen uw interne doelen en de resultaten van uw inspanningen. Het gaat altijd alleen om uw bedoeling en uw inzet en niet om de externe resultaten, die u toch niet in uw macht hebt. U doet uw best, meer wordt er niet van u verwacht.
Wat volgens mij ook helpt tegen spijt is te bedenken waarom je iets gedaan of juist niet gedaan hebt waarover je nu spijt hebt. Op het ogenblik dat je het deed of niet deed, leek het je een goed idee, er achteraf spijt over hebben, heeft geen enkel nut.
BeantwoordenVerwijderen