De moderne mens
wentelt zich in een eindeloze reeks van materiële en consumptieve genoegens, of
verliest in allerlei vage New Age-achtige ideeën. Beide richtingen zijn niet
erg hoopgevend en inspirerend. Ook de verschillende godsdiensten met hun vele
irrationele dogma’s hebben de geschoolde, moderne mens van de eenentwintigste
eeuw niet veel meer te bieden. Dat is jammer, want als veel mensen zich van de
christelijke traditie afkeren, verliezen ze ook de daarmee verbonden humane
ideeën. Zoals bijvoorbeeld de christelijke naastenliefde of een verbondenheid
met het lot van andere mensen, hier en elders op de wereld. Gemeenschapszin is,
op zijn zachtst gezegd, nu niet bepaald het sterkste punt van het moderne
liberalisme of het materialistische socialisme.
De stoïcijnse belofte
stelt niets in het vooruitzicht, belooft geen eeuwigheid en dreigt niet met
straffen en beloningen in een hiernamaals. De deugd is haar eigen beloning. Ze
kiest uit de ontstellende hoeveelheid aangeboden consumptiegoederen slechts wat
strikt nodig is. Ze doet niet aan 'opgewonden standjes', heeft geen aandacht
voor excessievelingen of excessieve dingen. Een stoïcijn is verdraagzaam zonder
de eigen norm, moreel kwaad is het allerergste, uit het oog te verliezen.
Kortom de stoïcijnse belofte is volledig tegengesteld aan alle 'eisen van deze
tijd' en daarmee heeft ze een enorm bevrijdingspotentieel. De 'tempel van de
innerlijkheid' brengt geen afwijzing van de wereld of verzaking van de plichten
van het alledaagse leven met zich mee.
Zoals keizer Marcus
Aurelius, de laatste der stoïcijnen, niet zonder humor zich zelf aanspoorde:
'Wanneer je in de ochtend met tegenzin wakker wordt, laat dan de volgende
gedachte bij je opkomen: ik sta op om mijn taak als mens te vervullen. Ben je
geboren om te leven of om geleefd te worden?'
Geen opmerkingen:
Een reactie posten