Waarom doet iemand vervelend tegen u? Omdat hij denkt dat er
een goede reden is om dat te doen. Hij denkt dat hij gelijk heeft en u ongelijk
of hij denkt dat u hem tegenwerkt of op de één of andere manier slecht voor hem
bent. Het ligt in de menselijke aard, en dus ook in de aard van uw lastpak, om
de dingen te doen die hem goed en voordelig lijken. Niemand doet vrijwillig
iets waarvan hij denkt dat het slecht en nadelig voor hem is. Epictetus zei
hier het volgende over:
“Als iemand je kwaad doet of kwaad
over je spreekt, bedenk dan dat hij dat doet omdat hij denkt dat dat goed is.
Het is ondenkbaar dat hij handelt op een manier die jij goed vindt: hij kan
niet anders dan doen wat hijzelf goed vindt. Als hij daarover een onjuiste
opvatting heeft, dan is hij degene die er nadeel van heeft, omdat hij een
verkeerd oordeel heeft. Immers als iemand een verkeerd beeld van de werkelijkheid
heeft dan is hij het die daar schade van ondervindt, het verandert de
werkelijkheid niet. Als je daarvan uitgaat, zul je rustig blijven tegenover
iemand die je uitscheldt. Als er zoiets gebeurd, moet je bij jezelf zeggen:
‘Hij vindt dat blijkbaar nodig.” (Epictetus, Handboek 42).
Wees dus niet verbaasd dat mensen doen wat mensen nu eenmaal
doen. Ze doen wat zij denken dat in de gegeven situatie het beste is om te
doen. De meesten menen nu eenmaal dat status, geld, hun groep en pleziertjes de
belangrijkste dingen in het leven zijn. Wees dan ook niet verbaasd als ze daar
dan ook naar handelen. U als leerling stoïcijn weet dat ze zich vergissen. Die
mensen zijn daardoor echter niet slecht of kwaadaardig. Ze zien de wereld
verkeerd en begrijpen niet wat echt belangrijk is. Het kan zijn dat ze daardoor
verkeerde en soms zelfs afschuwelijke dingen doen, maar dat maakt het niet
anders. Het zijn net kinderen die nog niet goed weten wat wel en niet mag.
Behandel ze dan ook net als kinderen met mildheid en geduld.
De volgende keer als iemand u een kunstje flikt of ten
onrechte ergens van beticht moet u proberen zich zijn positie in te denken. Kennelijk
vond hij of zij het nodig en zinvol om u dwars te zitten of iets vervelends
tegen u te zeggen. In hun ogen was hun gedrag passend en helemaal niet
verkeerd. Wat voor reden zou hij gehad kunnen hebben om dat te doen? Is het
begrijpelijk vanuit zijn positie? Welke vergissing maakt hij? Is er iets wat
hij verkeerd ziet, of is er misschien iets wat u zelf niet goed door heeft? Zoals
we zagen heeft het geen enkel nut om kwaad te worden op iemand die nu eenmaal
niet beter weet. U kunt proberen hem tot inzicht te laten komen en op andere
gedachten te brengen of, als dat niet lukt, hem van zijn verkeerde handelingen
te weerhouden. Ga daarin trouwens niet te ver. Een stoïcijn is geen
heilssoldaat die anderen tot inkeer moet brengen. Iedereen is tenslotte
verantwoordelijk voor zijn eigen leven. Als u het idee hebt dat het geen zin
heeft om iemand iets te leren dan moet u dat ook zeker niet proberen. Zo nodig,
en zo mogelijk kunt u corrigerend optreden, maar vaak zal het om iets
onbelangrijks gaan wat maar beter genegeerd kan worden. Door uw geduld en
waardigheid te bewaren kunt u dan een voorbeeld vormen dat andere mensen al dan
niet hoeven na te volgen. Wat in elk geval niet mag gebeuren is dat u uw
gemoedsrust verliest door het domme gedrag van één of andere etter.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten