ETEN ALS EEN STOÏCIJN: LINZENSOEP VAN ZENO

Zeno is de stichter van de stoïcijnse school. Om hem van zijn oudere naamgenoot Zeno van Elea te onderscheiden wordt hij ook wel ‘Zeno van Citium’ genoemd. Zeno leefde ongeveer 300 jaar voor Christus. Hij wordt omschreven als een lange, dunne, getinte en sobere man. Hij was lichamelijk niet sterk, en schijnt nors, teruggetrokken, kort van stof, en gierig te zijn geweest. Desondanks werd hij in Athene alom gewaardeerd als een buitengewoon respectabel burger, en een wijs man. Zeno was zo’n saai soort persoon waar nooit niets op aan te merken viel. Hebberigheid en arrogantie waren hem volkomen vreemd. Athene was niet zijn geboortestad. Hij was zoals zijn bijnaam al doet vermoeden geboren in Citium, een stad op Cyprus die destijds onder de heerschappij van Athene viel, maar overwegend door Feniciërs werd bewoond. Daar werd hij in dienst van zijn vader koopman, en begon te varen. Door een schipbreuk belandde hij in Athene, waar hij zo onder de indruk van de verhalen over Socrates raakte dat hij besloot een leraar te zoeken en zijn verdere leven te wijden aan de filosofie.

Omdat hij meende dat de cynici Socrates’ ware erfgenamen waren ging hij in de leer bij de cynicus Crates. De cynici waren de ‘dropouts’ van de oudheid, ze wezen alle conventies en wetten af en leefden als bedelaars op straat. Een cynicus moest schaamteloos zijn en zich niets aantrekken van de zeden en gewoontes van de mensen om hem heen. Crates trainde zijn leerlingen in die schaamteloosheid door ze allerlei rare dingen in het openbaar te laten uitvoeren. Zo kreeg Zeno van zijn leraar de opdracht om met een amfora linzensoep over de markt te gaan rondsjouwen. Zeno voelde zich daarbij echter duidelijk opgelaten. Crates lachte hem uit. Een echte Cynicus kent geen schaamte. Hij sloeg de pot kapot, waardoor Zeno besmeurd werd met het voedsel. Maar in plaats van de les te begrijpen en om het voorval te lachen, nam Zeno met het schaamrood op de kaken de benen, terwijl de linzen langs zijn kuiten stroomden.

Het door Zeno ontwikkelde stoïcisme is sterk beïnvloed door de cynici, maar verschilde met de cynici door het serieuze en minder provocatieve, meer conformistische karakter. Het bleef een extreme filosofie, maar Zeno hield er niet van de aandacht te trekken, en ook hield hij er niet van zich te omgeven met veel mensen. Ondanks hun radicale en afwijkende gedachten wilde Zeno zich niet helemaal buiten de maatschappij plaatsen. Een stoïcijn denkt anders en gedraagt zich anders dan de meeste mensen, maar blijft daarbij wel zoveel mogelijk binnen de grenzen van de heersende zeden en gewoonten van zijn omgeving. Hij wil zeker niet provoceren.

Zoals we zagen had Zeno slechte ervaringen met linzensoep, toch bleef het één van zijn favoriete gerechten. Het was goedkoop, makkelijk te bereiden, lekker en gezond. Volgens Zeno en veel van zijn opvolgers daarom een ideaal gerecht voor een stoïcijn. Uit de Oudheid is slechts één kookboek overgeleverd in dat kookboek geschreven door een zekere Apicius wordt een recept voor linzensoep van Zeno gegeven. Ik zal u dat recept niet onthouden, misschien dat u het zelf een keer wil uitproberen om te eten als een stoïcijn.

Ingrediënten voor vier personen:
Twee kopjes linzen (groen, rood of een combinatie). Bouillon. Twee preien. Koriander en zout naar smaak. ½ theelepel honing. Scheutje olijfolie. Scheutje garium, oestersaus of ketjap. Zetmeel. Eventueel groenterestjes naar keuze.

Breng de linzen aan de kook in de bouillon. Zodra de linzen beginnen te schuimen kunnen de andere ingrediënten worden toegevoegd. Laat het geheel circa twintig minuten koken, bindt met het zetmeel en klaar is uw stoïcijnse linzensoep. Het werd met brood gegeten. Eet smakelijk.