De stoïcijnen hebben het niet zo op medelijden. Stoïcijnen verkiezen mededogen boven medelijden. Maar wat is het verschil? De twee lijken synoniem. Er bestaat echter weldegelijk een verschil tussen mededogen en medelijden, een verschil tussen meeleven en inleven. Het gaat alle twee over emotie, maar bij mededogen ben je begaan met het lot van de ander, terwijl je bij medelijden het gevoel van de ander meevoelt. Je lijdt letterlijk mee met het verdriet van de ander. Stoïcijnen zeggen dat medelijden subjectief en makkelijk te manipuleren is. Denk maar aan inzamelacties vol met beelden en foto’s van zielige kindjes en diertjes. Ook is medelijden eenkennig en situatieafhankelijk. Medelijden voor mensen die je kent is veel sterker dan medelijden voor grote aantallen onbekende mensen aan de andere kant van de wereld. Mededogen is daarentegen een stuk objectiever. Het is gebaseerd op een weloverwogen oordeel over de situatie van de ander. Doordat mededogen voortkomt uit rationele overwegingen kan het makkelijker meer omvattend zijn dan medelijden. Mededogen kan je hebben met mensen die je niet kent, maar waarvan je je kunt voorstellen dat ze onder moeilijke omstandigheden leven.
Medelijden kan je ook met jezelf hebben. Het alom tegenwoordige zelfmedelijden: ‘Ach en wee, wat ben ik toch zielig’. Mededogen heb je bij gebeurtenissen die je niet rechtstreeks raken. Iets wat verder van je afstaat kan je evenwichtiger beoordelen, waardoor je minder van slag raakt. Stoïcijnen willen dat je gevoelens van medelijden zoveel mogelijk vermijdt. Dat klinkt hard maar proberen medelijden om te zetten in mededogen is niet ongevoelig, het is alleen redelijker.
Maar erger dan medelijden is zelfmedelijden. Je moet als stoïcijn leren gelijkmoedigheid te bewaren tegenover alles wat je niet volledig in je macht hebt. Probeer afstand te nemen van je eigen problemen. ‘Shit happens’ en overkomt niet alleen jou. Misschien denk je wel dat je uniek bent in je verdriet, maar je bent heus niet de enige die zo zielig is. Je hoeft niet hard voor jezelf te zijn, je mag best toegeeflijk zijn en mededogen met jezelf hebben, maar hou er mee op te denken dat je de enige bent en dat het voor jou veel erger is dan voor al die andere mensen. Door je aan te leren afstand te nemen van je natuurlijke en directe emotionele reacties kun je verstandiger reageren op de tegenslagen die jou en anderen treffen. Wees mededogend maar niet medelijdend.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten