5.6 Tenslotte

 

In dit hoofdstuk hebben we een begin gemaakt met de eerste tand van de stoïcijnse drietand. U herinnert het zich vast nog wel de topos van de juiste wilskracht, de topos van de juiste denkkracht en de topos van de juiste daadkracht. De eerste tand van de stoïcijnse drietand, de wilskracht, gaat vooral over uw lusten en angsten. Het wordt in verband gebracht met de fysica omdat de leerling hier moet leren hoe hij in overeenstemming met de natuur kan leven. Hij moet een harmonie met de universele, de menselijke en zijn eigen persoonlijke natuur zien te bereiken. Dit is trouwens opnieuw een kunstmatige driedeling. Net als uw persoonlijkheid is de natuur in werkelijkheid natuurlijk een geheel. De aangebrachte verdelingen hebben dan ook vooral een educatieve functie.

We zagen dat de universele natuur volgens de stoïcijnen een denkend bewustzijn is. Wat u daar van denkt is verder niet echt belangrijk. U moet hoe dan ook proberen te leren om alles wat die universele natuur op uw bordje legt te accepteren en zelfs te willen. Daarnaast hebben mensen een aantal natuurlijke neigingen gemeen. Die neigingen van de menselijke natuur waren essentieel om te kunnen overleven, maar ze veroorzaken in de moderne tijd heel wat moeilijkheden. U hebt de psyche en het lichaam van een jager-verzamelaar die in een klein groepje over de savanne zwerft, maar leeft in een totaal andere wereld. Het is dan ook niet verbazingwekkend dat het ongebreideld najagen van uw instincten niet alleen leidt tot lichamelijke problemen, maar ook veel psychische ellende met zich meebrengt. De stoïcijnen gebruiken de menselijke ratio om deze op drift geraakte instincten binnen hun natuurlijke grenzen te houden. Naast de universele en de menselijk natuur, die we allemaal gemeenschappelijk hebben, heeft u ook nog een eigen individuele natuur. Een leerling stoïcijn moet daarom ook leren om in harmonie met zijn eigen persoonlijke natuur te leven. Om dit te kunnen moet hij zichzelf eerst goed leren kennen.

In dit hoofdstuk hebt u gezien dat dat wat wij emoties noemen het gevolg is van bepaalde door de evolutie gecreëerde biochemische processen. Hormonen en neurotransmitters bepalen hoe u zich voelt. U beschikt over een hoogstpersoonlijke gevoelsthermostaat die de toppen en dieptepunten van uw mentale toestand begrenst. Dat betekent gelukkig niet dat u volledig aan uw genetische constitutie bent overgeleverd. Door de evolutie heeft de mens bepaalde emoties en neigingen gekregen die de kans op overleven en voortplanten vergroten. Neigingen die voor jager-verzamelaars prima werkten maar zich nu tegen ons lijken te keren. Dezelfde evolutie heeft ons daarbij ook het vermogen gegeven om door onze ratio te ‘misbruiken’ deze voorprogrammering opzij te zetten. Volgens de antieken heeft Zeus u het vermogen gegeven om door rationeel na te denken iets aan de instellingen van uw thermostaat aan te passen. De stoïcijnen trekken hieruit de conclusie dat het mogelijk is door het gebruik van bepaalde rationele technieken een teveel aan onaangename emoties te vermijden. Tegenwoordig hoeft niet meer naar Zeus verwezen te worden en kan een andere redenering gevolgd worden. U kunt uw thermostaat als het ware een beetje resetten. De technieken die de oude stoïcijnen ontwikkeld hebben om minder negatieve emoties te ervaren kunnen nu nog steeds ingezet worden om ons welzijn te verhogen. Om dat zo goed mogelijk voor elkaar te krijgen gaan we in de volgende les de werking van onze basale instincten van wat dichterbij bestuderen.

 

Stoïcijnse tegeltjes wijsheden

De stoïcijnse tegeltjes wijsheden van deze les. Het is een onderdeel van de oefening van de stoïcijnse hersenspoeling, waarbij het de bedoeling is dat u er één of meerdere van uitkiest en uit uw hoofd leert. Kies het aforisme dat u het meest aanspreekt en herhaal het regelmatig in gedachten op verloren momenten. Bijvoorbeeld als u op de WC zit, als u op de trein staat te wachten, in de file staat of tijdens het reclameblok voor de nieuwsberichten.

·        Ik accepteer alles wat ik niet kan veranderen.

·        Mijn emoties zijn het gevolg van een biochemisch proces dat ik kan beïnvloeden.

·        Het universum, de menselijke aard en mijn eigen natuur, heb ik niet in de hand.

·        Het beeld dat mijn hersenen me voorschotelen is niet de hele werkelijkheid.

 

Overzicht van stoïcijnse technieken per les

Les 0	De stoïcijnse belofte
	·        Een paar fundamentele vragen ·        De stoa-meter
Les 1	Wat is stoïcisme?
1.6	·        Negatieve visualisatie ·        Projectieve visualisatie
1.7	·        Wat maakt u gelukkig en wat maakt u ongelukkig
Les 2	Virtuositeit
2.2	·        Wat zijn uw onbewuste doelen?
2.3	·        Een onderzoek naar uw waarden en deugden
Les 3	Een eerste ontmoeting met de stoïcijnen
3.3	·        De stoïcijnse hersenspoeling
3.4	·        De spiegel en de pen
3.7	·        Stoïcijnse aforismen
Les 4	De stoïcijnse drietand
4.2	·        Kijk nog eens naar uw deugdenlijstje
4.5	·        Tien stoïcijnse tips
Les 5	Evolutie, emotie en rede
5.1	·        Zelfwaardering