ONTSPULLEN ALS EEN STOÏCIJN

Hoofdstuk 47 van het Handboekje van Epictetus

Wanneer je jezelf een eenvoudige levensstijl hebt aangewend, moet je er geen show van maken. Als je alleen water drinkt laat dan niet steeds merken dat je dat doet. En als je een oefening wilt doen om je te harden ga dan niet in het openbaar een standbeeld omarmen. Maar neem als je dorst hebt een slok water en spuug die dan weer uit, zonder het aan iemand te laten merken.

Stoïcijnen streven een simpele levensstijl na. Niet omdat ze ascetisch willen zijn en hun huidige bestaan willen wegcijferen voor een betere toekomst in één of ander hiernamaals, maar omdat het gewoon een prettigere manier van leven is. Al die bezittingen en luxe, al die feesten en verre vakanties zijn als het puntje bij het paaltje komt vooral bronnen van stress en ongemak. Epictetus zou de huidige trend van het ontspullen wel hebben zien zitten. Veel bezittingen staan garant voor veel zorgen. Verre vakanties en een druk sociaal leven met al zijn verplichtingen van dien zijn ook niet bepaald ontspannend. Epictetus weet dat een eenvoudig leven vaak heel wat spanningen en zorgen kan voorkomen. En beveelt zijn leerlingen een dergelijke levensstijl dan ook van harte aan.

Er zijn echter mensen die zich er op voor staan een eenvoudig en ascetisch leven te leiden. Epictetus waarschuwt zijn studenten voor een dergelijke houding. Sommige mensen schieten door in hun drang naar eenvoud. In Rome waren er fanatiekelingen die in de winter en hun blootje standbeelden gingen omarmen om te laten zien hoe stoer ze wel niet waren. Epictetus vond dit soort uitsloverij veel te extreem. In zijn ogen was het vooral dom en onzinnig. Zeker de stoïcijnen kenden bepaalde oefeningen waarin ze zich trainden in het ondergaan van allerlei ontberingen, maar dat was bedoeld om de angst voor vervelende gebeurtenissen te verminderen. Als je weet dat je goed in staat bent om honger en kou te doorstaan dan zal je allicht minder bang zijn om je baan te verliezen en in armoede te leven. Dat een stoïcijn dergelijke oefeningen doet betekent echter nog niet dat ze ook zo zouden moeten leven. Helemaal niet. Een geriefelijk en prettig leven is absoluut niet in strijd met het stoïcisme. Het is weldegelijk in strijd met het stoïcisme om in een soort misplaatste trots te laten zien dat je een simpel leven leidt. Je doet het tenslotte niet om stoer en gehard over te komen, maar alleen omdat een dergelijk leven gewoon prettiger is.