Toegegeven, de stoïcijnse filosofie heeft niet direct een sexy imago. Het woord ‘stoïcijns’ roept misschien beelden op van onbewogen gezichten, het verdragen van leed zonder een kik te geven. Is stoïcisme dan niet gewoon een filosofie voor ‘diehards’, nuttig in crisistijd, maar weinig relevant voor het dagelijks leven in een welvarend land als het onze? Als je in een woordenboek opzoekt wat ‘stoïcijns’ betekent, lees je al snel dat het gaat over ‘leed en pijn, onverstoord en zonder klagen dragen’. Dat klinkt inderdaad nogal… somber. Waar blijft de ruimte voor plezier, voor levenslust? Waarom zou u in vredesnaam een cursus stoïcisme volgen, als het neerkomt op het leren verdragen van ellende?
Het is belangrijk om die misverstanden direct uit de weg te ruimen. Stoïcisme is zeker een filosofie die u kan helpen in extreme situaties, maar de kern ervan gaat juist over het ‘gewone’ leven. Het is inderdaad een filosofie die u wil voorbereiden op alle aspecten van het leven, inclusief tegenslag en verdriet. Maar in de eerste plaats is stoïcisme een praktische gids voor een doodnormaal leven, met al zijn alledaagse uitdagingen. Het is een filosofie voor iedereen, ongeacht achtergrond, opleiding of levensomstandigheden. Of u nu rijk of arm bent, gezond of ziek, succesvol of zoekende, stoïcisme biedt u handvatten om de mogelijkheden die uw leven biedt maximaal te benutten. Het wil u helpen om uw potentieel volledig te ontplooien en een zinvol leven te leiden. Stoïcijnen geloven dat u altijd en onder alle omstandigheden in staat bent om een moreel hoogstaand én gelukkig leven te leiden. Zie het stoïcisme als een alomvattende ‘levensleer’, een kompas voor uw menselijke reis. U zou het kunnen vergelijken met een seculiere levensbeschouwing, een ‘religie zonder kerk’, open en niet-dogmatisch, met respect voor wetenschap en voortschrijdend inzicht.
Net als in het boeddhisme, erkennen stoïcijnen dat lijden een onvermijdelijk onderdeel is van het menselijk bestaan. Dat kan gaan om groot lijden (oorlog, rampen, ziekte) maar ook om het ‘kleine’ lijden van stress op het werk of de ergernis over een gebroken koffiekopje. Maar hier komt een cruciale stoïcijnse gedachte: dit lijden is niet het onvermijdelijke gevolg van externe omstandigheden, maar van onze eigen innerlijke reactie op die omstandigheden. En dát is goed nieuws! Want dat betekent dat we invloed hebben. Dit lijden kan niet alleen worden verminderd, maar zelfs worden getransformeerd tot een dieper en stabieler geluksgevoel. De sleutel hiertoe is het ontwikkelen van een filosofische levenshouding, een andere manier van kijken naar jezelf en de wereld.
Laat ik eerlijk zijn: stoïcisme is geen quick fix, geen ‘geluk-in-vijf-stappen’ methode. Het bereiken van een stoïcijnse levenshouding vraagt meer dan het lezen van deze cursus en het doen van een paar oefeningen. Theoretische kennis alleen is niet genoeg. Het is een levenslang pad van oefening en zelfreflectie, dat constante inspanning vergt en misschien nooit helemaal ‘af’ is. Net als piano spelen leer je stoïcisme niet uit een boek en zult u uw hele leven moeten blijven oefenen. Maar het is de moeite meer dan waard en zeker niet onhaalbaar! Stoïcisme belooft geen vaag hiernamaals, geen beloning in een volgend leven. Het is een nuchtere, aardse filosofie, gericht op dit leven, hier en nu. Weliswaar met een spirituele dimensie, in de zin van innerlijke groei, zelfoverstijging en wie weet een bewust universum, maar stoïcisme blijft toch vooral met beide benen stevig op de grond.
‘Aards’ betekent in dit geval niet ‘simpel’. Stoïcisme is een diepzinnig en alomvattend denksysteem, dat intellectuele uitdaging biedt en tegelijkertijd praktische toepassing kent. Het is een filosofie die u uitdaagt om na te denken, maar ook om te doen. Omdat het stoïcisme openstaat voor nieuwe inzichten en niet dogmatisch is, is het een levende filosofie, die zich voortdurend ontwikkelt. Er bestaat geen ‘officiële’ of ‘orthodoxe’ versie. Het stoïcisme is, en blijft vermoedelijk, ‘work in progress’. Maar juist in die openheid en dynamiek schuilt de kracht. Het biedt u de beste kans op een authentiek, geslaagd en gelukkig leven, en geeft u een solide basis om de uitdagingen van het leven met meer rust en veerkracht tegemoet te treden. Het is een levenshouding die perfect integreerbaar is in een ‘gewoon’ alledaags leven. Haalbaar en relevant voor normale mensen, met een gezin, een baan, en alle complexiteit die daarbij hoort.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten