De relevantie van modern stoïcisme

 Allemaal leuk en aardig, zult u misschien wel denken, die oude stoïcijnse filosofie was misschien trendy en zelfs nuttig in de oudheid maar wat moet ik er mee. De hedendaagse wereld is een drukke en vaak stressvolle plek. We worden voortdurend gebombardeerd met informatie en prikkels en worden geconfronteerd met de ene crisis na de andere. De klimaat- en milieucrisis, oorlogen, opkomend religieus en nationaal fanatisme terwijl tegelijkertijd een moderne versie van het fascisme met een snelle opmars bezig is. Een perfecte storm van crises en andere ellende. Daarnaast kenmerkt de moderne wereld zich door een snelle technologische vooruitgang. Die constante informatiestromen en complexe sociale dynamieken, leiden tot onzekerheid en lijken soms overweldigend en chaotisch. Juist in deze context biedt modern stoïcisme waardevolle inzichten en praktijken die u kunnen helpen om meer veerkrachtig, vredig en gefocust te leven. Het stoïcisme richt zich op het ontwikkelen van virtuositeit, zelfbeheersing en het bereiken van innerlijke rust door middel van rationeel denken. Moderne stoïcijnen passen deze oude principes toe op de hedendaagse uitdagingen en bieden praktische richtlijnen voor een gelukkiger en zinvoller leven. Deze levensfilosofie zou voor u een rustige haven in roerige tijden kunnen zijn.

In een tijd zoals de onze, kunt u gemakkelijk overweldigd raken door emoties als angst, woede en verdriet. Stoïcisme leert dat we onze emoties kunnen beheersen door onze percepties te veranderen. Door te focussen op wat binnen onze controle ligt en te accepteren wat buiten onze controle valt, kunnen we emotionele stabiliteit en innerlijke rust bereiken. Maar daar blijft het niet bij, het moderne stoïcisme wil niet alleen een hulpmiddel zijn voor psychische nood en ongemak, het wil een volwaardig filosofisch systeem vormen dat alle menselijke kennis omvat. Om dat mogelijk te maken moet het klassieke stoïcisme wel op een aantal plekken worden aangepast. En dat is helemaal niet erg. Stoïcisme was en is allesbehalve dogmatisch. Aanpassingen aan nieuwe inzichten zijn heel stoïcijns. Stoïcijnen zagen en zien hun filosofie als een project in uitvoering. Er valt altijd wel wat te verbeteren.

Een moderne versie van het stoïcisme moet de kernprincipes van de oude stoïcijnse filosofie dan ook aanpassen om hedendaagse uitdagingen en levensstijlen aan te pakken. Deze bijgewerkte versie zou zich nog steeds richten op persoonlijke virtuositeit, veerkracht en rationaliteit, maar zou inzichten uit de moderne psychologie, wetenschap, technologie en sociale dynamiek integreren. Hier ziet u een schetsmatige vergelijking tussen de klassieke stoïcijnse principes en hoe een moderne versie er uit zou kunnen zien:

1. Virtuositeit en karakterontwikkeling

   - Oud-stoïcisme: Virtuositeit is het hoogste goed en bestaat uit wijsheid, moed, rechtvaardigheid en matigheid.

   - Moderne aanpassing: Nadruk op persoonlijke integriteit, ethisch gedrag en voortdurende zelfverbetering (virtuositeit). Integratie van principes uit de neurologie, cognitieve en positieve psychologie om welzijn en veerkracht te bevorderen.

2. Rationaliteit en emotionele regulatie

   - Oud-stoïcisme: Emoties zijn het gevolg van beoordelingsfouten, en rationeel denken helpt de innerlijke vrede te behouden.

   - Moderne aanpassing: Gebruik cognitieve gedragstechnieken om emoties en stress te beheersen. Gebruik van mindfulness-oefeningen om het emotionele bewustzijn en de regulering van negatieve emoties te verbeteren.

3. Focus op wat kan worden gecontroleerd

   - Oud-stoïcisme: Maak onderscheid tussen wat binnen onze controle ligt en wat niet.

   - Moderne aanpassing: Pas dit principe toe op moderne stressoren zoals sociale media, druk op de werkplek en persoonlijke relaties. Gebruik van hulpmiddelen zoals timemanagement en het stellen van doelen om u te concentreren op de beheersbare aspecten van uw leven.

4. Leven in harmonie met de natuur

   - Oud-stoïcisme: Breng uw leven op één lijn met de rationele orde van het universum. Het universum is een bewust en doelgericht wezen.

   - Moderne aanpassing: Bevorder duurzaamheid en verantwoordelijkheid voor het milieu. Benadruk het belang van een leven in evenwicht met de natuur en het verkleinen van uw ecologische voetafdruk. Integratie van inzichten uit de moderne fysica om een samenhangende filosofie te creëren.

Stoïcisme is lang ‘uit de mode’ geweest, maar nooit irrelevant. Achter de schermen is deze levensfilosofie nooit echt verdwenen. Zelfs in de donkere christelijke Middeleeuwen waren er veel crypto-stoïcijnen. In onze moderne wereld is stoïcisme zelfs relevanter dan ooit. Er staan ons heel wat uitdagingen en crises te wachten. En sommige van die crises zijn zelfs existentieel. Het uitsterven van de menselijke soort klinkt absurd, maar is niet langer totaal ondenkbaar. Stoïcisme kan u leren om te gaan met dit soort rampscenario's maar heeft ook oplossingen voor kleine tegenslagen. Stoïcijnen leren u om onderscheid te maken tussen wat u kunt controleren en wat niet. U kunt u richten op wat binnen uw macht ligt, zoals uw eigen gedachten en acties, en accepteren wat buiten uw macht ligt, zoals externe gebeurtenissen. Dit kan u helpen om effectiever om te gaan met tegenslag en stress. Modern stoïcisme helpt u ook om veerkrachtiger te worden na het incasseren van een tegenslag. Stoïcijnen benadrukken het belang van veerkracht, het vermogen om terug te veren. Door te leren van uw ervaringen en een positieve instelling te behouden, kunt u moeilijke tijden beter doorstaan. Het helpt ook bij het verbeteren van uw relaties. Stoïcisme leert u om met respect en medeleven met anderen om te gaan. Door uw eigen emoties te begrijpen en te beheersen, kunt u effectiever communiceren en sterkere relaties opbouwen. En het spoort u aan om te leven met meer doelgerichtheid. Stoïcijnen moedigen u aan om na te denken over wat echt belangrijk is in het leven en uw waarden na te streven. Dit kan u helpen om een ​​meer zinvol en gericht leven te leiden. De moderne consumentencultuur moedigt u aan om steeds meer te bezitten en te verlangen. Stoïcisme daarentegen pleit voor eenvoud en minimalisme. Door tevreden te zijn met minder en u te richten op innerlijke rijkdom in plaats van externe bezittingen, kunt u een duurzamer en bevredigender leven leiden.

Er is veel veranderd sinds de hoogtijdagen van het stoïcisme, maar de fundamentele menselijke natuur en onze zoektocht naar geluk en vrede zijn hetzelfde gebleven. In een wereld waarin succes vaak wordt gemeten aan de hand van externe prestaties en goedkeuring van anderen, leert stoïcisme ons dat ware voldoening van binnenuit komt. Het bevrijdt ons van de noodzaak om goedkeuring van anderen te zoeken en helpt ons om een gevoel van eigenwaarde te ontwikkelen dat niet afhankelijk is van externe omstandigheden. In een maatschappij waar materialisme en oppervlakkige waarden vaak de boventoon voeren, biedt stoïcisme een tegenwicht door de nadruk te leggen op deugden zoals wijsheid, moed, rechtvaardigheid en matigheid. Het richt zich op het leiden van een ethisch en virtuoos leven, wat kan bijdragen aan een diepere voldoening en betekenis. Modern stoïcisme is natuurlijk geen magische oplossing voor alle problemen van het leven. Maar het biedt een waardevol kader voor het omgaan met de uitdagingen van de moderne wereld en het leven met meer veerkracht, doelgerichtheid en tevredenheid tegemoet te treden.