De kracht van keuzes: De stoïcijnse trichotomie van controle als weg naar veerkracht

 We hebben allemaal weleens te maken met tegenslagen. Sommige mensen lijken hier echter beter mee om te gaan dan anderen. Wat is hun geheim? Ze zijn bewust of onbewust wat stoïcijnser dan de meeste andere mensen. Gelukkig biedt het stoïcisme ook aan mensen die van nature wat minder stoïcijns zijn een heel scala aan technieken die kunnen helpen om een veerkrachtiger en gelukkiger leven te leiden. Een bijzonder krachtig instrument om veerkrachtiger te worden is de stoïcijnse trichotomie van controle.

Stel u eens voor dat u de controle zou hebben over uw eigen geluk, ongeacht de omstandigheden. Dit klinkt misschien te mooi om waar te zijn, maar de stoïcijnen hebben hier een heldere visie op. Door te begrijpen wat binnen onze macht ligt en wat niet, kunnen we onze energie richten op waar we echt invloed op hebben. In de oudheid ging het nog om een dichotomie van controle. Deze dichotomie van controle is een eenvoudig, maar diepgaand concept. Het stelt dat we alles wat er in ons leven gebeurt in twee categorieën kunnen verdelen: de dingen waar we controle over hebben en de dingen waar we geen controle over hebben. Waarschijnlijk voelt dit voor u als een modern mens niet helemaal lekker. Het is inderdaad wel heel zwart-wit. Deze traditionele tweedeling wordt tegenwoordig door modern stoïcijnen verworpen. Het is nu inderdaad gebruikelijker om te spreken van een trichotomie van controle in plaats van een dichotomie. Dit omdat er niet alleen zaken zijn waar we volledige controle over hebben en zaken waar we helemaal geen controle over hebben, maar omdat er ook een tussencategorie bestaat: zaken waar we gedeeltelijke controle over hebben. Laten we de drie categorieën eens nader bekijken:

I Dingen waar we geen controle over hebben

Dit zijn zaken die volledig buiten onze invloedssfeer liggen. Denk aan:

• Natuurlijke fenomenen: Het weer, aardbevingen, ziektes.

• Het verleden: We kunnen gebeurtenissen uit het verleden niet veranderen.

• Het gedrag van anderen: Hoewel we wel invloed kunnen uitoefenen op onze eigen relaties, kunnen we het gedrag van anderen niet direct controleren.

II Dingen waar we gedeeltelijke controle over hebben

Hier hebben we wel een zekere mate van invloed, maar niet de volledige controle. Denk aan:

• Onze gezondheid: Hoewel we gezonde keuzes kunnen maken, zijn we nooit volledig immuun voor ziektes en ongelukken.

• Onze carrière: We kunnen hard werken en onze vaardigheden ontwikkelen, maar ons succes is ook afhankelijk van externe factoren zoals de economie.

• Onze emoties: We kunnen onze emoties niet volledig onderdrukken, maar we kunnen wel leren om er op een gezonde manier mee om te gaan.

III Dingen waar we volledige controle over hebben

Dit zijn de zaken waar we de meeste invloed op hebben:

• Onze gedachten: We kunnen onze gedachten bewust sturen en negatieve gedachten vervangen door positieve.

• Onze acties: We kiezen zelf welke acties we ondernemen. Of die acties dan ook succesvol zullen zijn, is weer iets waar we geen controle over hebben.

• Onze reacties: We kunnen kiezen hoe we reageren op gebeurtenissen.

Waarom is deze indeling belangrijk? Het consequent toepassen van de trichotomie van controle heeft een aantal belangrijke voordelen:

• Onze energie richten: We kunnen onze energie richten op de zaken waar we wel invloed op hebben, in plaats van ons te verzetten tegen dingen die buiten onze macht liggen.

• Stress verminderen: Door te accepteren dat we niet alles kunnen controleren, ervaren we minder stress.

• Meer veerkracht ontwikkelen: We kunnen tegenslagen beter aan als we begrijpen dat sommige dingen gewoon buiten onze invloedssfeer liggen.

Dat klinkt allemaal leuk en aardig, zult u wel denken, maar hoe past u deze trichotomie toe in het dagelijks leven?

• Wees bewust: Leer om in elke situatie te herkennen welke categorie er van toepassing is.

• Accepteer: Accepteer dat sommige dingen buiten uw controle liggen.

• Handel: Richt uw energie alleen op de zaken waar u wel invloed op hebt.

• Oefen: Het toepassen van de trichotomie is niet makkelijk, het is een vaardigheid die u moet oefenen.

Voorbeeld: Stel u voor dat u een belangrijke presentatie hebt. U kunt u zorgen maken over de vraag of de techniek het zal doen, of over hoe uw publiek zal reageren. Dit zijn allemaal zaken waar u geen of slechts beperkte controle over heeft. In plaats daarvan kunt u zich focussen op de dingen die wel binnen uw macht liggen: goed voorbereid zijn, oefenen, en een positieve mindset hebben. Door de trichotomie van controle toe te passen, kunt u meer rust en veerkracht ervaren in uw leven.

Door dit onderscheid scherp te houden, kunnen we ons focussen op wat we wel kunnen beïnvloeden. Hierdoor verminderen we onze stress over zaken waar we toch niets aan kunnen veranderen. Hoe pakt u zoiets aan? De trichotomie van controle in de praktijk:

1. Identificeren: De eerste stap is om te leren onderscheiden wat binnen uw controle valt en wat niet. Stel uzelf bij elke situatie de vraag: "Heb ik hier invloed op?"

2. Accepteren: Accepteer dat sommige dingen gewoon buiten uw macht liggen. Dit betekent niet dat u het er maar bij moet laten zitten, maar wel dat u uw verzet ertegen moet loslaten.

3. Handelen: Richt uw energie op de dingen waar u wel invloed op hebt. Stel doelen, ontwikkel goede gewoontes en zoek naar oplossingen voor problemen.

Dit klinkt allemaal zo makkelijk, maar vergis u niet, de praktijk kan behoorlijk weerbarstig zijn. Er zijn een paar dingen die u kunt doen om het toepassen van de trichotomie van controle wat makkelijker te maken en uw veerkracht te vergroten. Neem elke avond een paar minuten de tijd om na te denken over uw dag. Hoe heeft u de trichotomie van controle toegepast? Wat ging goed en wat kunt u de volgende keer anders doen? Een andere techniek is het maken van een zorgenlijstje. Dit is eigenlijk een aparte stoïcijnse oefening, maar hij past zo goed binnen de trichotomie van controle dat hij het verdient om hier meteen al uitgebreid te worden behandeld.

De oefening van het zorgenlijstje is een uitstekende manier om de trichotomie van controle in de praktijk te brengen. Maak hierbij gebruik van uw stoïcijnse dagboek en maak bijvoorbeeld een keer per week een persoonlijk zorgenlijstje. Eerst een paar opmerkingen vooraf. Wees eerlijk tegen uzelf: Ontken uw zorgen niet, maar erken ze. Wees specifiek: In plaats van algemene zorgen te hebben, probeer ze zo specifiek mogelijk te maken. Herhaal de oefening regelmatig: Maak er een gewoonte van om regelmatig (wekelijks) uw zorgenlijst bij te werken. Hoe pakt u dat allemaal nu aan? 

1. Maak een lijst: Pak pen en papier (of open een tekstdocument op uw computer) en maak een lijst van alle dingen waar u zich op dit moment zorgen over maakt, groot of klein. Laat niets achterwege. Dit kan een emotioneel proces zijn, dus geef uzelf de ruimte om al uw zorgen te uiten.
   
   

2. Categoriseer: Ga nu door uw lijst en maak vier kolommen:
   
   

• Binnen mijn controle: In deze kolom schrijft u alle zorgen op waar u direct invloed op hebt. Bijvoorbeeld: "Ik maak me zorgen over mijn presentatie morgen."

• Buiten mijn controle: In deze kolom komen alle zorgen die buiten uw invloed vallen. Bijvoorbeeld: "Ik maak me zorgen over het weer tijdens de vakantie."

• Gedeeltelijke controle: In deze kolom komen alle zorgen waar u iets van invloed op hebt.

• Actieplan: In deze kolom beschrijft u wat u eventueel zou kunnen ondernemen.
  
  

3. Analyseer de eerste kolom:
   
   

• Wat kan ik doen? Voor elke zorg in deze kolom vraagt u uzelf af: "Wat kan ik concreet doen om deze zorg te verminderen of weg te nemen?"

• Maak een actieplan: Maak voor elke zorg een klein actieplan en noteer die in de vierde kolom. Bijvoorbeeld: "Ik oefen mijn presentatie nog een keer en vraag om feedback."

4. Accepteer de tweede kolom:
   
   

• Erken de realiteit: Erken dat sommige dingen gewoon buiten uw controle liggen. U kunt uw zorgen niet wegnemen door er alleen maar aan te denken.

• Zoek naar perspectief: Probeer de situatie vanuit een ander perspectief te bekijken. Is deze zorg echt zo belangrijk?

• Focus op wat u wel kunt beïnvloeden: In plaats van uw energie te verspillen aan zorgen waar u niets aan kunt doen, richt u op de dingen waar u wel invloed op hebt.

5. Maak een actieplan:

• Beschrijf in de vierde kolom wat u eventueel kunt ondernemen. Let wel, het is heel goed mogelijk dat u niets kunt doen. Noteer dat dan ook.

• Stel prioriteiten: Bepaal welke zorgen het meest dringend zijn en focus daar uw energie op.
  
  

6. Laat los en ga aan de slag met de vierde kolom:
   
   

• Vergeef uzelf: Het is normaal om u zorgen te maken. Vergeef uzelf als u niet alles meteen kunt oplossen.

• Leer van de ervaring: Probeer van elke situatie te leren en te groeien.

• Onderneem actie: Maak een plan voor wat u aan uw zorgen kunt doen of accepteer dat u niets kunt doen.

• Zoek steun: Praat met een vriend, familielid of therapeut over uw zorgen.

Het lijkt een hoop gedoe en eerlijk gezegd ook een nogal vervelend werkje. Waarom zou u de moeite nemen? Nou, gewoon omdat het werkt. Door uw zorgen op papier te zetten en te categoriseren, krijgt u meer inzicht in wat u wel en niet kunt beïnvloeden. U kunt uw energie dan richten op het oplossen van problemen waar u wel iets aan kunt doen, in plaats van vast te lopen in zorgen waar u niets aan kunt veranderen. De stoïcijnse trichotomie van controle is dan ook een krachtig instrument om meer veerkracht te ontwikkelen. Door te begrijpen wat binnen onze macht ligt en wat niet, kunnen we onze energie richten op waar we echt invloed op hebben. Hierdoor ervaren we meer rust, geluk en voldoening.

Ontdek de kracht van modern stoïcisme: oefeningen voor een versterkt leven

 In een wereld vol chaos en onzekerheid kan het leven soms overweldigend lijken. U heeft misschien zelfs het gevoel het allemaal niet meer aan te kunnen. Hoe kunt u ondanks alles wat er op u afkomt toch uw innerlijke rust en helderheid behouden? Modern stoïcisme biedt waardevolle inzichten en praktische oefeningen die u helpen om veerkrachtiger te worden. Door deze oefeningen in uw dagelijks leven te integreren, kunt u niet alleen uw mentale weerbaarheid versterken, maar ook een dieper begrip van uzelf ontwikkelen.

In de vorige paragrafen zijn we al een aantal van die technieken en oefeningen tegengekomen, het is hoog tijd om wat dieper op die waardevolle oefeningen in te gaan. Om te beginnen geef ik u hier alvast een lijst van  de belangrijkste modern stoïcijnse oefeningen, gebaseerd op oude stoïcijnse principes. Deze technieken kunnen u helpen om een kalme en veerkrachtige geest te ontwikkelen:

1. Dagelijkse reflectie

Houd een dagboek bij waarin u uw gedachten, emoties en gedragingen noteert. Reflecteer op wat u hebt geleerd en wat u wilt verbeteren. Dit helpt u om patronen te herkennen en bewuster te handelen.

2. Trichotomie van controle

Verdeel situaties in zaken die u kunt beheersen, zaken waar u een beetje invloed op hebt  en zaken die volledig buiten uw macht liggen. Focus op wat u kunt doen en laat los wat u niet kunt veranderen. Dit bevordert innerlijke rust en voorkomt onnodige zorgen.

3. Ochtendreflectie

Begin de dag door u voor te nemen uw beste zelf te zijn. Bedenk hoe u geduldig, kalm en veerkrachtig kunt reageren op de uitdagingen die u mogelijk tegenkomt. Dit versterkt uw mindset en helpt u gefocust te blijven op uw waarden.

4. Avondreflectie

Evalueer aan het eind van de dag uw acties en gedachten. Bedenk wat goed ging en wat u een volgende keer kunt verbeteren. Dit stimuleert groei en helpt u consistent te leven volgens uw idealen.

5. Memento Mori (Herinner uw sterfelijkheid)

Sta bewust stil bij uw sterfelijkheid. Dit klinkt misschien zwaar, maar helpt om waardering te hebben voor het huidige moment en zet aan tot betekenisvol handelen.

6. Negatieve visualisatie (Premeditatio malorum)

Stel u kort voor dat iets misgaat of dat u een verlies lijdt, zonder er te veel in te blijven hangen. Dit helpt u om u bewust te worden van de waarde van wat u hebt, en bereid u mentaal voor op eventuele tegenslagen.

7. Vrijwillige ontberingen

Oefen uzelf in ongemak door af en toe iets op te geven of iets moeilijks te doen (zoals koud douchen of een maaltijd overslaan). Dit bouwt uw veerkracht op en helpt u om minder afhankelijk te zijn van comfort.

8. Oefen compassie en empathie

Probeer anderen met begrip en vriendelijkheid te benaderen, zelfs als u het niet met hen eens bent. Dit helpt om niet meegezogen te worden in negatieve emoties en versterkt uw innerlijke stabiliteit.

9. Mindful ademen

Stoïcijnen werkten ook met technieken om kalm te blijven in stressvolle situaties. Neem gedurende de dag korte momenten om diep en bewust te ademen, wat helpt om uw geest te kalmeren en uw focus te behouden.

10. Focus op deugden, niet op resultaten

Richt u niet op de uitkomst van uw acties, maar op hoe u handelt en reageert. Door te focussen op de kwaliteit van uw karakter en niet op succes, blijft u onafhankelijk van externe factoren en vindt u voldoening in uzelf.

11. Stoïcijnse meditatie

Stoïcijnse meditatie is een reflectieve praktijk die helpt om emotionele rust en innerlijke veerkracht te cultiveren. Het draait om het observeren van uw gedachten en emoties, zonder eraan gehecht te raken. Soms focust het op het visualiseren van uitdagingen, de vergankelijkheid van het leven (memento mori), en het oefenen van dankbaarheid. Stoïcijnen geloven dat deze reflecties leiden tot acceptatie, wijsheid, en het vermogen om kalm te blijven in moeilijke situaties.

12 Stoïcijnse affirmaties

Stoïcijnse affirmaties zijn korte, krachtige uitspraken die helpen om stoïcijnse principes in het dagelijks leven te verankeren. Ze richten zich op het accepteren van wat buiten onze controle ligt, het ontwikkelen van innerlijke kracht en het oefenen van deugden zoals moed, wijsheid, rechtvaardigheid en zelfbeheersing. Voorbeelden zijn: 'ik kan niet de gebeurtenissen beheersen, maar ik kan wel mijn reactie daarop beheersen’ of ‘Ik zal kalm blijven te midden van chaos’. Deze affirmaties kunnen uw dagelijkse mindset versterken en u helpen om positief te blijven, zelfs in moeilijke tijden.

Door een aantal van deze oefeningen regelmatig te doen, kunnen ze u helpen om een stevigere, rustigere en veerkrachtigere mentale houding te ontwikkelen. Er zijn nog veel meer oefeningen en technieken. U bent er al een aantal tegengekomen en in de volgende paragrafen zult u er een groot aantal nieuwe ontmoeten. Maar vergeet niet: stoïcisme is geen 'quick fix'. Het vergt volharding en focus om blijvende resultaten te behalen. Hier zijn enkele tips om de oefeningen vol te houden:

1. Stel realistische doelen: Begin met kleine stappen. Kies één of twee oefeningen, ontdek welke oefeningen u het best helpen en bouw langzaam op.

2. Maak een routine: Integreer de oefeningen in uw dagelijkse leven door ze op vaste tijden te doen, bijvoorbeeld ’s ochtends of voor het slapengaan.

3. Wees geduldig: Resultaten komen niet van de ene op de andere dag. Geef uzelf de tijd om te groeien en leer van uw ervaringen.

4. Zoek steun: Deel uw ervaringen met anderen of sluit u aan bij een gemeenschap van gelijkgestemde mensen om elkaar te motiveren.

5. Reflecteer regelmatig: Neem de tijd om terug te kijken op uw voortgang en vier kleine overwinningen.

Dus waar wacht u nog op? Neem de tijd om deze oefeningen te verkennen en integreer de technieken die u het best bevallen in uw dagelijkse routine. In latere paragrafen duiken we dieper in elke oefening, maar begin vandaag al met het zetten van de eerste stap naar een rustiger, bewuster leven!

Voordelen van een stoïcijnse levensstijl

 Stoïcisme is een filosofische stroming die zijn oorsprong vindt in het oude Griekenland, ongeveer 300 jaar voor Christus. Ondanks zijn eeuwenoude wortels, kent deze filosofie vandaag de dag een heropleving, waarbij veel mensen de principes van het stoïcisme toepassen op hun moderne leven. Het stoïcisme richt zich op het ontwikkelen van innerlijke kracht, veerkracht en sereniteit, ongeacht externe omstandigheden. In dit artikel verkennen we de voordelen van een moderne stoïcijnse levensstijl en hoe deze ons dagelijks leven kan verrijken.

1. Meer emotionele stabiliteit

Een van de kernprincipes van het stoïcisme is dat we controle moeten hebben over onze eigen reacties op gebeurtenissen, in plaats van te proberen die gebeurtenissen te beheersen. Dit helpt om een stabieler emotioneel leven te leiden, omdat we ons niet laten meeslepen door zaken buiten onze macht.

Voordelen:

- Minder stress: Door ons niet te laten beïnvloeden door externe factoren, verminderen we gevoelens van stress en angst.

- Verhoogde veerkracht: We leren beter omgaan met tegenslagen en zien uitdagingen als kansen om te groeien.

Praktische toepassing:

Een modern stoïcijn oefent zich in het accepteren van situaties die hij of zij niet kan veranderen. Dit kan door elke dag een moment stil te staan bij de vraag: "Heb ik hier controle over?" Zo niet, dan wordt er bewust voor gekozen om geen energie te verspillen aan zorgen.

2. Verbeterde focus op wat belangrijk is

In de moderne wereld worden we constant afgeleid door technologie, sociale media en de druk om altijd maar meer te willen. Het stoïcisme moedigt ons aan om ons te richten op wat echt belangrijk is: onze eigen waarden en de dingen waar we controle over hebben.

Voordelen:

- Meer voldoening: Door ons te concentreren op wat we kunnen beheersen en wat er werkelijk toe doet, ervaren we meer tevredenheid.

- Minder verspilde energie: In plaats van energie te steken in externe afleidingen, richten we ons op persoonlijke groei en verbetering.

Praktische toepassing:

Een handige oefening is om regelmatig stil te staan bij uw prioriteiten en doelen. Wat draagt echt bij aan uw welzijn? Een stoïcijnse aanpak kan helpen om bewuster en doelgerichter te leven, zonder te worden meegesleept door de afleidingen van de moderne wereld.

3. Versterkte zelfdiscipline

Stoïcijnen geloven dat zelfdiscipline de sleutel is tot een virtuoos leven. Door dagelijks te oefenen in zelfbeheersing, kunnen we onze verlangens en impulsen beter onder controle houden. Dit zorgt ervoor dat we betere keuzes maken die in lijn zijn met onze lange-termijn doelen.

Voordelen:

- Betere gewoonten: Door zelfdiscipline toe te passen, bouwen we gezonde routines en gewoonten op die ons helpen onze doelen te bereiken.

- Meer succes: Zelfdiscipline zorgt ervoor dat we minder worden afgeleid door kortstondige verleidingen en ons blijven richten op onze prioriteiten.

Praktische toepassing:

Een stoïcijn traint zijn geest door bijvoorbeeld dagelijks bewust te kiezen voor gewoonten die bijdragen aan een gezond leven. Dit kan variëren van dagelijkse beweging en gezonde voeding tot het weerstaan van impulsieve aankopen.

4. Verbeterde relaties

De stoïcijnse filosofie benadrukt het belang van rationele en eerlijke interacties met anderen. Het leert ons geduld te hebben, te luisteren en anderen met respect te behandelen, ongeacht hun gedrag.

Voordelen:

- Minder conflicten: Door anderen met begrip te benaderen en geduld te oefenen, ontstaan er minder ruzies en misverstanden.

- Sterkere banden: Stoïcijnen geloven in de kracht van gemeenschap en samenwerking, wat leidt tot diepere en meer betekenisvolle relaties.

Praktische toepassing:

Een belangrijk stoïcijns principe is om niet te oordelen over het gedrag van anderen, maar te focussen op hoe we zelf reageren. Dit kan worden toegepast in conflicten, waar u bewust kiest voor kalmte en redelijkheid in plaats van boosheid.

5. Meer dankbaarheid en geluk

Dankbaarheid is een essentieel onderdeel van het stoïcisme. In plaats van te verlangen naar wat we niet hebben, moedigt het stoïcisme ons aan om te waarderen wat we wel hebben. Dit leidt tot een gevoel van innerlijke rust en tevredenheid.

Voordelen:

- Dieper gevoel van geluk: Door te waarderen wat we hebben, ervaren we minder behoefte aan externe bevestiging of materiële rijkdom.

- Meer tevredenheid: We leren ons te richten op innerlijke rust in plaats van altijd maar te streven naar meer.

Praktische toepassing:

Een modern stoïcijn kan bijvoorbeeld een dagboek bijhouden waarin dagelijks wordt opgeschreven waar hij of zij dankbaar voor is. Dit eenvoudige ritueel helpt om het leven in perspectief te zien en meer vreugde te vinden in het alledaagse.

De moderne stoïcijnse levensstijl biedt talloze voordelen in een tijd waarin velen worstelen met stress, afleiding en emotionele onrust. Door te focussen op datgene wat we kunnen beheersen, discipline te ontwikkelen en dankbaarheid te cultiveren, kunnen we meer innerlijke rust en tevredenheid bereiken. Stoïcisme is niet alleen een filosofie uit de oudheid, maar een waardevolle gids voor een gelukkig en evenwichtig leven in de moderne tijd.

Zelfdiscipline en doorzettingsvermogen in het moderne stoïcisme

 In een wereld vol afleiding en constante prikkels is het vermogen om zelfdiscipline en doorzettingsvermogen te ontwikkelen een uitdaging waar velen van ons mee worstelen. Moderne technologieën, sociale media en de snelle levensstijl maken het moeilijker om ons te concentreren op langetermijndoelen. Het stoïcisme, een filosofische stroming uit het oude Griekenland, biedt tijdloze principes die in het moderne leven kunnen worden toegepast om deze uitdagingen te overwinnen. 

Zelfdiscipline en doorzettingsvermogen staan centraal in het stoïcisme, en deze kwaliteiten zijn nu net zo belangrijk als in de tijd van beroemde stoïcijnen zoals Marcus Aurelius, Seneca en Epictetus. Dit artikel verkent hoe deze filosofie u kan helpen om sterker in uw schoenen  te staan en uw doelen vastberaden na te streven in de complexe wereld van vandaag. 

Het stoïcisme weet dat ook uw leven vol uitdagingen en ontberingen is. Om daar goed mee om te kunnen gaan moet u zich richten op de zaken waar u controle over heeft, terwijl u accepteert wat u niet kan veranderen. Dit principe kan een krachtige leidraad zijn voor zelfdiscipline en doorzettingsvermogen. Het stoïcisme benadrukt dat geluk en gemoedsrust voortkomen uit het beheersen van je emoties en het ontwikkelen van innerlijke kracht. Dit betekent dat we niet impulsief reageren op externe gebeurtenissen, maar onze eigen reacties daarop onder controle houden. De kern van stoïcisme draait om het idee dat we geen controle hebben over de meeste externe omstandigheden, maar wel over hoe we erop reageren.

Zelfdiscipline is voor de stoïcijnen de basis van innerlijke rust. Het vormt een van de hoekstenen van het stoïcisme. Het vermogen om jezelf te beheersen, ongeacht de omstandigheden, is cruciaal voor het bereiken van innerlijke rust. Voor de stoïcijnen is zelfdiscipline een middel om het leven op een virtuoze manier te leven, zonder overgeleverd te zijn aan grillige emoties of verlangens. Het stoïcisme kent daarom van oudsher een aantal oefeningen speciaal  bedoeld om zelfdiscipline te bevorderen:

1. Dagelijkse reflectie: Marcus Aurelius, een Romeinse keizer en een van de bekendste stoïcijnen, hield een dagboek bij waarin hij zijn gedachten en acties beoordeelde (zijn beroemde Meditationes). Deze zelfreflectie hielp hem om dagelijks te groeien in discipline en zelfbeheersing. Voor moderne beoefenaars is het bijhouden van een dagboek een effectieve manier om u bewust te worden van uw daden en van punten waar u zich zou kunnen verbeteren.

   

2. Aandacht voor het moment (mindfulness): Stoïcijnen pleiten voor bewust leven in het moment. Door juw aandacht te richten op de taak die voor u ligt en afleidingen te negeren, kunt u uw zelfdiscipline versterken.

3. Het loslaten van uw verlangen naar externe bevestiging: Volgens stoïcijnse principes moet u handelen vanuit uw eigen overtuigingen en waarden, zonder de goedkeuring van anderen te zoeken. Dit vergt discipline, vooral in een tijdperk waarin sociale media ons constant blootstellen aan de meningen van anderen en iedereen lijkt te smeken om erkenning en bevestiging.

Doorzettingsvermogen en het overwinnen van tegenslagen is essentieel. Doorzettingsvermogen, oftewel volharding, werd onder de hoofddeugd van de moed geschaard en is een ander essentieel aspect van het stoïcisme. Het vermogen om door te gaan, zelfs in moeilijke tijden, was voor de stoïcijnen van groot belang. In het leven zijn tegenslagen onvermijdelijk, maar de manier waarop we deze obstakels benaderen, bepaalt ons succes. Er bestaat een aantal stoïcijnse principes voor doorzettingsvermogen die u kunnen ondersteunen:

1. Amor Fati (liefde voor het lot): Stoïcijnen geloven dat we alles wat ons overkomt, goed of slecht, moeten accepteren als onderdeel van ons lot. Deze acceptatie stelt ons in staat om door te gaan, ongeacht de uitdagingen die we tegenkomen. Het idee is niet om passief te zijn, maar om de obstakels te zien als kansen voor groei.

2. Memento Mori (herinner uw sterfelijkheid): Deze herinnering aan uw sterfelijkheid helpt u om de waarde van elk moment in te zien en u niet te laten afschrikken door tegenslagen. Het motiveert u om door te zetten, omdat u beseft dat uw tijd beperkt is.

3. Focus op wat binnen uw controle ligt: Door te focussen op wat u kunt controleren, in plaats van te piekeren over wat buiten uw macht ligt, kunt u u concentreren op actie en doorzettingsvermogen tonen in moeilijke situaties.

Ook in onze moderne tijd zijn deze lessen bijzonder relevant. We worden voortdurend blootgesteld aan stress, afleiding en onzekerheid, en het ontwikkelen van zelfdiscipline en doorzettingsvermogen is een noodzakelijke vaardigheid geworden om succesvol te navigeren in deze uitdagende wereld. Denk bijvoorbeeld aan het volgende:

- Technologie en zelfdiscipline: De constante beschikbaarheid van technologie, sociale media en eindeloze informatiestromen vormen een uitdaging voor onze aandacht en discipline. Stoïcijnen zouden adviseren om bewuster om te gaan met deze prikkels en uw tijd te richten op zinvolle activiteiten.

- Werk en doorzettingsvermogen: In een tijd waarin carrières grillig en competitief zijn, kan het stoïcisme ons helpen om door te zetten ondanks onzekerheden. Door ons te concentreren op onze persoonlijke groei en de controle over onze eigen acties, kunnen we tegenslagen in ons werk beter doorstaan.

Zelfdiscipline en doorzettingsvermogen zijn tijdloze deugden die we kunnen cultiveren door de lessen van het stoïcisme te omarmen. In een tijd waarin afleidingen en uitdagingen overvloedig zijn, kan het toepassen van stoïcijnse principes ons helpen om sterker, veerkrachtiger en doelgerichter te worden. Door dagelijks te reflecteren, ons te concentreren op wat we kunnen beheersen, en obstakels te zien als kansen, kunnen we ons ontwikkelen tot individuen met een onverwoestbare geest. Het moderne stoïcisme biedt ons niet alleen de middelen om zelfdiscipline en doorzettingsvermogen te ontwikkelen, maar ook een filosofische basis voor een zinvol en virtuoos leven.

Doelen stellen en bereiken in het modern stoïcisme

 Stoïcisme, een filosofie die zijn oorsprong vindt in het oude Griekenland, wordt steeds vaker herontdekt als een leidraad voor het moderne leven. Stoïcijnse filosofen zoals Marcus Aurelius, Epictetus en Seneca benadrukten zelfbeheersing, veerkracht en het streven naar innerlijke rust. In de huidige competitieve tijd wordt er van iedereen verwacht dat hij zichzelf telkens maar weer verbetert. Stoïcijnen zijn niet competitief en doen gewoon niet mee aan die ratrace, maar ze willen wel degelijk het beste uit zichzelf halen. Dat betekent dan wel dat ook een stoïcijn niet om een vorm van doelgericht gedrag heen kan. De stoïcijnse denkwijze biedt echter wel een heel andere frisse en evenwichtige aanpak om doelen te stellen en te bereiken, zonder verstrikt te raken in de valkuilen van hedendaagse prestatiedruk. Dit artikel onderzoekt hoe stoïcisme toegepast kan worden op het proces van doelen stellen en verwezenlijken in een wereld die voortdurend in beweging is.

1. Het verschil tussen controle en invloed

In het stoïcisme wordt een duidelijk onderscheid gemaakt tussen wat binnen onze controle ligt en wat buiten onze controle valt. Dit concept dat we eerder de dichotomie van de controle noemden is essentieel bij het stellen van doelen. Zoals u ondertussen wel zult weten zijn er twee vormen van controle:

- Interne controle: Onze gedachten, overtuigingen, handelingen en reacties.

- Externe invloed: De uitkomst van onze inspanningen, de reacties van anderen, en externe omstandigheden.

We hebben interne controle, we kunnen zelf bepalen waar we onze inspanningen op richten. Over de externe uitkomst van die inspanningen hebben we geen controle en slechts een uiterst beperkte invloed. Intern beschikken we over controle extern, hooguit over invloed. Wanneer we doelen stellen vanuit een stoïcijnse benadering, focussen we op de elementen die binnen onze macht liggen. Dit betekent dat het proces, de inzet, en het ontwikkelen van de juiste houding voorop staan. De uitkomst wordt gezien als een mogelijk positieve bijwerking, maar niet als het uiteindelijke criterium voor succes. Het doel is dat we alles doen wat in ons vermogen ligt. Een stoïcijn doet zijn best of het doel gehaald wordt is in wezen onbelangrijk. Een dergelijke instelling voorkomt teleurstelling wanneer dingen anders lopen dan gepland.

2. Doelen als richtlijn, niet als eindbestemming

In de moderne maatschappij worden doelen vaak gezien als eindbestemmingen: een bepaald salaris, een specifiek gewicht, of een promotie. Stoïcisme biedt een andere kijk: doelen zijn richtlijnen die ons richting geven, maar de waarde ligt in de weg ernaartoe, niet in de bereikte resultaten. Wat betekent dit in de praktijk?

- Focus op vooruitgang: In plaats van obsessief bezig te zijn met het behalen van een doel, moedigt stoïcisme u aan om elke dag een beetje beter te worden. Kleine, dagelijkse verbeteringen in karakter, discipline of vaardigheden vormen de kern van stoïcijnse zelfontwikkeling.

  

- Afstand nemen van uitkomstgerichtheid: In het stoïcisme wordt er veel belang gehecht aan het accepteren van wat buiten onze controle ligt. Dit betekent dat we niet falen als we een doel niet of niet volledig bereiken, zolang we maar consistent en volhardend hebben gehandeld.

3. Amor Fati: Omarm het onvoorziene

Een van de kernprincipes van het stoïcisme is ‘Amor Fati’, oftewel “liefde voor het lot”. Dit betekent dat we niet alleen accepteren wat er op ons pad komt, maar het zelfs actief omarmen. In het bereiken van doelen kunnen onverwachte gebeurtenissen ons dwingen om onze plannen aan te passen. In plaats van te worstelen tegen deze veranderingen, moedigt stoïcisme ons aan ze te verwelkomen als onderdeel van onze reis. Ook dit heeft weer praktische implicaties.

- Flexibiliteit in doelen: Stoïcisme leert dat het vermogen om aan te passen belangrijker is dan het rigide vasthouden aan vooraf gestelde plannen. Door flexibel te blijven, kun je je doelen beter afstemmen op veranderende omstandigheden.

- Omgaan met mislukkingen: Stoïcijnen beschouwen mislukkingen niet als een persoonlijke zwakte, maar als een gelegenheid om te leren en te groeien. Als iets niet gaat zoals verwacht, ligt de nadruk op het verbeteren van jezelf, niet op het betreuren van de omstandigheden. Denk hierbij aan de techniek van de ‘staf van Hermes’.

4. Het cultiveren van discipline en virtuositeit

In het stoïcisme wordt veel waarde gehecht aan deugden zoals moed, wijsheid, rechtvaardigheid en zelfbeheersing. Deze deugden vormen de basis voor een succesvolle benadering van doelstellingen. Doelen worden een middel om persoonlijke virtuositeit te ontwikkelen in plaats van slechts materiële of externe beloningen te behalen. Hoe kunt u dit in de praktijk brengen?

- Discipline als dagelijkse oefening: Stoïcisme moedigt een dagelijkse praktijk aan van zelfreflectie en verbetering. Door consistentie kleine verbeteringen aan te brengen, ontwikkel je de discipline die nodig is om je doelen te bereiken, ongeacht de obstakels die zich voordoen. Een reis van duizend mijl begint met een eerste stap.

- Prioriteiten stellen: Stoïcijnen stellen ethiek en zelfontwikkeling boven alles. Dit betekent dat je doelen in lijn moeten liggen met je kernwaarden en bijdragen aan je persoonlijke groei als mens.

5. Memento Mori: Houd het einddoel in gedachten

Een ander fundamenteel concept in het stoïcisme is ‘Memento Mori’, ofwel de herinnering aan de sterfelijkheid. Dit bewustzijn kan ons helpen om de juiste doelen te stellen, door ons te richten op wat werkelijk van waarde is. In plaats van oppervlakkige of materiële doelen, worden doelen betekenisvol wanneer ze in dienst staan van ons leven als geheel en onze nalatenschap. Dit kunt u op de volgende manieren aanpakken.

- Focus op tijd: Stoïcijnen herinneren ons eraan dat onze tijd op aarde beperkt is. Dit besef kan helpen bij het stellen van doelen die resoneren met diepere waarden, zoals relaties, persoonlijke ontwikkeling en bijdragen aan de gemeenschap.

- Vermijden van tijdverspilling: Door ons bewust te zijn van onze sterfelijkheid, worden we aangespoord om onze tijd effectief te gebruiken, ons niet te laten afleiden door onbelangrijke zaken, en doelen na te streven die ons dichter bij een zinvol leven brengen.

6. Reflectie en aanpassingsvermogen

Een belangrijke praktijk in het stoïcisme is de gewoonte van zelfreflectie. Het regelmatig evalueren van uw vooruitgang en gedrag stelt u in staat om uw doelen aan te passen waar nodig. Dit bevordert een proces van voortdurende verbetering. Dit kunt u doen door de volgende principes toe te passen.

- Dagelijkse zelfreflectie: Stoïcijnen, zoals Marcus Aurelius en Seneca, adviseerden om elke avond even stil te staan bij wat die dag goed ging en wat beter kan. Deze vorm van reflectie helpt om te leren van uw ervaringen en uw doelen dynamisch te houden.

- Lange termijn visie: Door regelmatig na te denken over uw vooruitgang, kunt u voorkomen dat u vastloopt in kortetermijndoelen. Het helpt om het grotere geheel in de gaten te houden en uw strategie aan te passen wanneer nodig.

Bij het stellen en bereiken van doelen volgens de principes van het moderne stoïcisme draait het om focus op het proces, acceptatie van het onverwachte, en het cultiveren van innerlijke discipline en wijsheid. In een tijdperk waarin we vaak onder druk staan om te presteren en tastbare resultaten te leveren, biedt stoïcisme een waardevol alternatief: doelen die in lijn zijn met onze kernwaarden, waarbij persoonlijke groei en veerkracht centraal staan. Door deze filosofie toe te passen, kunnen we betekenisvolle doelen bereiken en tegelijkertijd innerlijke rust en tevredenheid vinden, ongeacht de uitkomst.