Zelfdiscipline en doorzettingsvermogen in het moderne stoïcisme

 In een wereld vol afleiding en constante prikkels is het vermogen om zelfdiscipline en doorzettingsvermogen te ontwikkelen een uitdaging waar velen van ons mee worstelen. Moderne technologieën, sociale media en de snelle levensstijl maken het moeilijker om ons te concentreren op langetermijndoelen. Het stoïcisme, een filosofische stroming uit het oude Griekenland, biedt tijdloze principes die in het moderne leven kunnen worden toegepast om deze uitdagingen te overwinnen. 

Zelfdiscipline en doorzettingsvermogen staan centraal in het stoïcisme, en deze kwaliteiten zijn nu net zo belangrijk als in de tijd van beroemde stoïcijnen zoals Marcus Aurelius, Seneca en Epictetus. Dit artikel verkent hoe deze filosofie u kan helpen om sterker in uw schoenen  te staan en uw doelen vastberaden na te streven in de complexe wereld van vandaag. 

Het stoïcisme weet dat ook uw leven vol uitdagingen en ontberingen is. Om daar goed mee om te kunnen gaan moet u zich richten op de zaken waar u controle over heeft, terwijl u accepteert wat u niet kan veranderen. Dit principe kan een krachtige leidraad zijn voor zelfdiscipline en doorzettingsvermogen. Het stoïcisme benadrukt dat geluk en gemoedsrust voortkomen uit het beheersen van je emoties en het ontwikkelen van innerlijke kracht. Dit betekent dat we niet impulsief reageren op externe gebeurtenissen, maar onze eigen reacties daarop onder controle houden. De kern van stoïcisme draait om het idee dat we geen controle hebben over de meeste externe omstandigheden, maar wel over hoe we erop reageren.

Zelfdiscipline is voor de stoïcijnen de basis van innerlijke rust. Het vormt een van de hoekstenen van het stoïcisme. Het vermogen om jezelf te beheersen, ongeacht de omstandigheden, is cruciaal voor het bereiken van innerlijke rust. Voor de stoïcijnen is zelfdiscipline een middel om het leven op een virtuoze manier te leven, zonder overgeleverd te zijn aan grillige emoties of verlangens. Het stoïcisme kent daarom van oudsher een aantal oefeningen speciaal  bedoeld om zelfdiscipline te bevorderen:

1. Dagelijkse reflectie: Marcus Aurelius, een Romeinse keizer en een van de bekendste stoïcijnen, hield een dagboek bij waarin hij zijn gedachten en acties beoordeelde (zijn beroemde Meditationes). Deze zelfreflectie hielp hem om dagelijks te groeien in discipline en zelfbeheersing. Voor moderne beoefenaars is het bijhouden van een dagboek een effectieve manier om u bewust te worden van uw daden en van punten waar u zich zou kunnen verbeteren.

   

2. Aandacht voor het moment (mindfulness): Stoïcijnen pleiten voor bewust leven in het moment. Door juw aandacht te richten op de taak die voor u ligt en afleidingen te negeren, kunt u uw zelfdiscipline versterken.

3. Het loslaten van uw verlangen naar externe bevestiging: Volgens stoïcijnse principes moet u handelen vanuit uw eigen overtuigingen en waarden, zonder de goedkeuring van anderen te zoeken. Dit vergt discipline, vooral in een tijdperk waarin sociale media ons constant blootstellen aan de meningen van anderen en iedereen lijkt te smeken om erkenning en bevestiging.

Doorzettingsvermogen en het overwinnen van tegenslagen is essentieel. Doorzettingsvermogen, oftewel volharding, werd onder de hoofddeugd van de moed geschaard en is een ander essentieel aspect van het stoïcisme. Het vermogen om door te gaan, zelfs in moeilijke tijden, was voor de stoïcijnen van groot belang. In het leven zijn tegenslagen onvermijdelijk, maar de manier waarop we deze obstakels benaderen, bepaalt ons succes. Er bestaat een aantal stoïcijnse principes voor doorzettingsvermogen die u kunnen ondersteunen:

1. Amor Fati (liefde voor het lot): Stoïcijnen geloven dat we alles wat ons overkomt, goed of slecht, moeten accepteren als onderdeel van ons lot. Deze acceptatie stelt ons in staat om door te gaan, ongeacht de uitdagingen die we tegenkomen. Het idee is niet om passief te zijn, maar om de obstakels te zien als kansen voor groei.

2. Memento Mori (herinner uw sterfelijkheid): Deze herinnering aan uw sterfelijkheid helpt u om de waarde van elk moment in te zien en u niet te laten afschrikken door tegenslagen. Het motiveert u om door te zetten, omdat u beseft dat uw tijd beperkt is.

3. Focus op wat binnen uw controle ligt: Door te focussen op wat u kunt controleren, in plaats van te piekeren over wat buiten uw macht ligt, kunt u u concentreren op actie en doorzettingsvermogen tonen in moeilijke situaties.

Ook in onze moderne tijd zijn deze lessen bijzonder relevant. We worden voortdurend blootgesteld aan stress, afleiding en onzekerheid, en het ontwikkelen van zelfdiscipline en doorzettingsvermogen is een noodzakelijke vaardigheid geworden om succesvol te navigeren in deze uitdagende wereld. Denk bijvoorbeeld aan het volgende:

- Technologie en zelfdiscipline: De constante beschikbaarheid van technologie, sociale media en eindeloze informatiestromen vormen een uitdaging voor onze aandacht en discipline. Stoïcijnen zouden adviseren om bewuster om te gaan met deze prikkels en uw tijd te richten op zinvolle activiteiten.

- Werk en doorzettingsvermogen: In een tijd waarin carrières grillig en competitief zijn, kan het stoïcisme ons helpen om door te zetten ondanks onzekerheden. Door ons te concentreren op onze persoonlijke groei en de controle over onze eigen acties, kunnen we tegenslagen in ons werk beter doorstaan.

Zelfdiscipline en doorzettingsvermogen zijn tijdloze deugden die we kunnen cultiveren door de lessen van het stoïcisme te omarmen. In een tijd waarin afleidingen en uitdagingen overvloedig zijn, kan het toepassen van stoïcijnse principes ons helpen om sterker, veerkrachtiger en doelgerichter te worden. Door dagelijks te reflecteren, ons te concentreren op wat we kunnen beheersen, en obstakels te zien als kansen, kunnen we ons ontwikkelen tot individuen met een onverwoestbare geest. Het moderne stoïcisme biedt ons niet alleen de middelen om zelfdiscipline en doorzettingsvermogen te ontwikkelen, maar ook een filosofische basis voor een zinvol en virtuoos leven.

Doelen stellen en bereiken in het modern stoïcisme

 Stoïcisme, een filosofie die zijn oorsprong vindt in het oude Griekenland, wordt steeds vaker herontdekt als een leidraad voor het moderne leven. Stoïcijnse filosofen zoals Marcus Aurelius, Epictetus en Seneca benadrukten zelfbeheersing, veerkracht en het streven naar innerlijke rust. In de huidige competitieve tijd wordt er van iedereen verwacht dat hij zichzelf telkens maar weer verbetert. Stoïcijnen zijn niet competitief en doen gewoon niet mee aan die ratrace, maar ze willen wel degelijk het beste uit zichzelf halen. Dat betekent dan wel dat ook een stoïcijn niet om een vorm van doelgericht gedrag heen kan. De stoïcijnse denkwijze biedt echter wel een heel andere frisse en evenwichtige aanpak om doelen te stellen en te bereiken, zonder verstrikt te raken in de valkuilen van hedendaagse prestatiedruk. Dit artikel onderzoekt hoe stoïcisme toegepast kan worden op het proces van doelen stellen en verwezenlijken in een wereld die voortdurend in beweging is.

1. Het verschil tussen controle en invloed

In het stoïcisme wordt een duidelijk onderscheid gemaakt tussen wat binnen onze controle ligt en wat buiten onze controle valt. Dit concept dat we eerder de dichotomie van de controle noemden is essentieel bij het stellen van doelen. Zoals u ondertussen wel zult weten zijn er twee vormen van controle:

- Interne controle: Onze gedachten, overtuigingen, handelingen en reacties.

- Externe invloed: De uitkomst van onze inspanningen, de reacties van anderen, en externe omstandigheden.

We hebben interne controle, we kunnen zelf bepalen waar we onze inspanningen op richten. Over de externe uitkomst van die inspanningen hebben we geen controle en slechts een uiterst beperkte invloed. Intern beschikken we over controle extern, hooguit over invloed. Wanneer we doelen stellen vanuit een stoïcijnse benadering, focussen we op de elementen die binnen onze macht liggen. Dit betekent dat het proces, de inzet, en het ontwikkelen van de juiste houding voorop staan. De uitkomst wordt gezien als een mogelijk positieve bijwerking, maar niet als het uiteindelijke criterium voor succes. Het doel is dat we alles doen wat in ons vermogen ligt. Een stoïcijn doet zijn best of het doel gehaald wordt is in wezen onbelangrijk. Een dergelijke instelling voorkomt teleurstelling wanneer dingen anders lopen dan gepland.

2. Doelen als richtlijn, niet als eindbestemming

In de moderne maatschappij worden doelen vaak gezien als eindbestemmingen: een bepaald salaris, een specifiek gewicht, of een promotie. Stoïcisme biedt een andere kijk: doelen zijn richtlijnen die ons richting geven, maar de waarde ligt in de weg ernaartoe, niet in de bereikte resultaten. Wat betekent dit in de praktijk?

- Focus op vooruitgang: In plaats van obsessief bezig te zijn met het behalen van een doel, moedigt stoïcisme u aan om elke dag een beetje beter te worden. Kleine, dagelijkse verbeteringen in karakter, discipline of vaardigheden vormen de kern van stoïcijnse zelfontwikkeling.

  

- Afstand nemen van uitkomstgerichtheid: In het stoïcisme wordt er veel belang gehecht aan het accepteren van wat buiten onze controle ligt. Dit betekent dat we niet falen als we een doel niet of niet volledig bereiken, zolang we maar consistent en volhardend hebben gehandeld.

3. Amor Fati: Omarm het onvoorziene

Een van de kernprincipes van het stoïcisme is ‘Amor Fati’, oftewel “liefde voor het lot”. Dit betekent dat we niet alleen accepteren wat er op ons pad komt, maar het zelfs actief omarmen. In het bereiken van doelen kunnen onverwachte gebeurtenissen ons dwingen om onze plannen aan te passen. In plaats van te worstelen tegen deze veranderingen, moedigt stoïcisme ons aan ze te verwelkomen als onderdeel van onze reis. Ook dit heeft weer praktische implicaties.

- Flexibiliteit in doelen: Stoïcisme leert dat het vermogen om aan te passen belangrijker is dan het rigide vasthouden aan vooraf gestelde plannen. Door flexibel te blijven, kun je je doelen beter afstemmen op veranderende omstandigheden.

- Omgaan met mislukkingen: Stoïcijnen beschouwen mislukkingen niet als een persoonlijke zwakte, maar als een gelegenheid om te leren en te groeien. Als iets niet gaat zoals verwacht, ligt de nadruk op het verbeteren van jezelf, niet op het betreuren van de omstandigheden. Denk hierbij aan de techniek van de ‘staf van Hermes’.

4. Het cultiveren van discipline en virtuositeit

In het stoïcisme wordt veel waarde gehecht aan deugden zoals moed, wijsheid, rechtvaardigheid en zelfbeheersing. Deze deugden vormen de basis voor een succesvolle benadering van doelstellingen. Doelen worden een middel om persoonlijke virtuositeit te ontwikkelen in plaats van slechts materiële of externe beloningen te behalen. Hoe kunt u dit in de praktijk brengen?

- Discipline als dagelijkse oefening: Stoïcisme moedigt een dagelijkse praktijk aan van zelfreflectie en verbetering. Door consistentie kleine verbeteringen aan te brengen, ontwikkel je de discipline die nodig is om je doelen te bereiken, ongeacht de obstakels die zich voordoen. Een reis van duizend mijl begint met een eerste stap.

- Prioriteiten stellen: Stoïcijnen stellen ethiek en zelfontwikkeling boven alles. Dit betekent dat je doelen in lijn moeten liggen met je kernwaarden en bijdragen aan je persoonlijke groei als mens.

5. Memento Mori: Houd het einddoel in gedachten

Een ander fundamenteel concept in het stoïcisme is ‘Memento Mori’, ofwel de herinnering aan de sterfelijkheid. Dit bewustzijn kan ons helpen om de juiste doelen te stellen, door ons te richten op wat werkelijk van waarde is. In plaats van oppervlakkige of materiële doelen, worden doelen betekenisvol wanneer ze in dienst staan van ons leven als geheel en onze nalatenschap. Dit kunt u op de volgende manieren aanpakken.

- Focus op tijd: Stoïcijnen herinneren ons eraan dat onze tijd op aarde beperkt is. Dit besef kan helpen bij het stellen van doelen die resoneren met diepere waarden, zoals relaties, persoonlijke ontwikkeling en bijdragen aan de gemeenschap.

- Vermijden van tijdverspilling: Door ons bewust te zijn van onze sterfelijkheid, worden we aangespoord om onze tijd effectief te gebruiken, ons niet te laten afleiden door onbelangrijke zaken, en doelen na te streven die ons dichter bij een zinvol leven brengen.

6. Reflectie en aanpassingsvermogen

Een belangrijke praktijk in het stoïcisme is de gewoonte van zelfreflectie. Het regelmatig evalueren van uw vooruitgang en gedrag stelt u in staat om uw doelen aan te passen waar nodig. Dit bevordert een proces van voortdurende verbetering. Dit kunt u doen door de volgende principes toe te passen.

- Dagelijkse zelfreflectie: Stoïcijnen, zoals Marcus Aurelius en Seneca, adviseerden om elke avond even stil te staan bij wat die dag goed ging en wat beter kan. Deze vorm van reflectie helpt om te leren van uw ervaringen en uw doelen dynamisch te houden.

- Lange termijn visie: Door regelmatig na te denken over uw vooruitgang, kunt u voorkomen dat u vastloopt in kortetermijndoelen. Het helpt om het grotere geheel in de gaten te houden en uw strategie aan te passen wanneer nodig.

Bij het stellen en bereiken van doelen volgens de principes van het moderne stoïcisme draait het om focus op het proces, acceptatie van het onverwachte, en het cultiveren van innerlijke discipline en wijsheid. In een tijdperk waarin we vaak onder druk staan om te presteren en tastbare resultaten te leveren, biedt stoïcisme een waardevol alternatief: doelen die in lijn zijn met onze kernwaarden, waarbij persoonlijke groei en veerkracht centraal staan. Door deze filosofie toe te passen, kunnen we betekenisvolle doelen bereiken en tegelijkertijd innerlijke rust en tevredenheid vinden, ongeacht de uitkomst.

Technieken voor meer emotionele veerkracht

 Het stoïcisme leert ons dat we niet de speelbal hoeven te zijn van onze emoties. Door bewuste keuzes te maken, virtuoos te handelen en onze focus te richten op wat we kunnen controleren, kunnen we een emotionele balans vinden, zelfs in een wereld die vaak chaotisch en onvoorspelbaar lijkt. Het pad van de moderne stoïcijn is er een van reflectie, zelfdiscipline en innerlijke rust, waarden die, hoewel ze eeuwenoud zijn, vandaag de dag nog steeds uiterst relevant blijven.

Door de lessen van het stoïcisme in uw dagelijks leven te integreren, kunt u leren dat emotiebeheersing niet gaat over het onderdrukken van gevoelens, maar over het ontwikkelen van een diepere, rationele verbinding met uzelf en de wereld om u heen. Moderne interpretaties van deze principes maken ze bijzonder relevant in de context van onze snelle, stressvolle wereld. Hoewel de stoïcijnse theorieën diepgaand zijn, kunnen ze eenvoudig worden toegepast in het dagelijks leven. Hier volgen enkele praktische technieken die u kunnen helpen om uw emoties beter te beheersen:

1. Ochtend- en avond reflectie

Begin de dag door te reflecteren op wat er komen gaat. Wat daarvan ligt binnen uw controle en wat niet? Door dit onderscheid te maken, kunt u de dag beginnen met een rustige en gerichte houding. Neem aan het einde van de dag de tijd om te evalueren hoe u bent omgegaan met uw emoties. Heeft u adequaat gereageerd op stressvolle situaties? Wat zou u de volgende keer anders kunnen doen? Deze gewoonte van zelfreflectie is een essentieel onderdeel van persoonlijke groei.

2. Dichotomie van controle 

Zoals we al eerder zagen, is de dichotomie van controle een van de kernprincipes van het stoïcisme. Het gaat daarbij om het besef dat er zaken zijn die binnen onze controle liggen, en zaken die buiten onze controle vallen. Dit inzicht zorgt ervoor dat u uw energie niet verspilt aan zinloze ergernissen en helpt u om uw energie te richten op wat u daadwerkelijk kan beïnvloeden.

Praktische toepassing:

- Maak bij het ervaren van stress of angst een lijst van wat binnen uw controle ligt en wat niet. Focus vervolgens uitsluitend op de zaken die u kunt veranderen. Dit kan helpen om gevoelens van machteloosheid te verminderen en realistische doelen te stellen.

- Bijvoorbeeld, als u zich zorgen maakt over het geven van een presentatie op uw werk, kunt u zich voorbereiden en oefenen (controleerbaar), maar de reactie van het publiek ligt buiten uw controle.

3. Negatieve visualisatie (premeditatio malorum)

Negatieve visualisatie, oftewel het bewust voorstellen van mogelijke tegenslagen, is een krachtige techniek om jezelf mentaal voor te bereiden op ongemakkelijke situaties. Het doel is niet om pessimistisch te worden, maar om veerkracht te ontwikkelen voor als de dingen anders lopen dan verwacht.

Praktische toepassing:

- Neem elke dag een paar minuten de tijd om u voor te stellen wat er mis zou kunnen gaan. Dit kan variëren van kleine ergernissen tot grotere obstakels. Door dit te doen, kunt u een gevoel van acceptatie en voorbereiding ontwikkelen, wat helpt om onverwachte gebeurtenissen met kalmte te benaderen.

- Stel u bijvoorbeeld voor dat u te maken krijgt met files op weg naar een belangrijke afspraak. Hoe zou u reageren? Dit bereidt u voor op stressvolle situaties, waardoor u emotioneel veerkrachtiger wordt.

4. De Tijdelijkheid van alles (memento mori)

Het besef dat alles tijdelijk is, inclusief ons eigen leven, is een fundamenteel aspect van stoïcijns denken. Dit betekent niet dat we obsessief moeten nadenken over de dood, maar dat we waardering moeten ontwikkelen voor het huidige moment en minder waarde moeten hechten aan tijdelijke ongemakken.  Geniet van wat er nu op uw pad komt en laat toekomst en verleden voor wat ze zijn.

Praktische toepassing:

- Reflecteer regelmatig op de vergankelijkheid van situaties, zowel positieve als negatieve. Dit kan u helpen om moeilijke momenten in perspectief te plaatsen en te beseffen dat ook deze voorbij zullen gaan.

- In tijden van stress kunt u uzelf afvragen: “Zal dit over een maand of een jaar nog steeds van belang zijn?” Deze vraag helpt u om emotioneel afstand te nemen van de situatie en u niet te laten meeslepen door onmiddellijke zorgen.

5. Objectieve observatie van gedachten en emoties

Een belangrijk stoïcijns principe is de capaciteit om uw emoties en gedachten van een afstand te observeren, zonder u volledig te laten meeslepen door negatieve gevoelens. Neem een stap terug en kijk nog eens naar wat er werkelijk aan de hand is. Door deze objectiviteit kunt u uw reacties beter sturen.

Praktische toepassing:

- Wanneer u intense emoties ervaart, zoals boosheid of verdriet, probeert u deze te observeren alsof u een buitenstaander bent. Stel uzelf vragen zoals: “Wat voel ik precies?”,  “Waarom reageer ik op deze manier?” en “Zou iemand anders net zo reageren?” Deze reflectieve afstand helpt om uw emoties onder controle te houden zonder ze te onderdrukken.

- Bedenk hoe u zou reageren als iemand anders hetzelfde zou overkomen als wat u nu meemaakt. Zou u ook kwaad of verdrietig worden als het niet om u ging?

- Dit proces kan versterkt worden door meditatie of het bijhouden van een dagboek, waar u uw gedachten en emoties op papier kunt zetten om ze beter te begrijpen.

6. De rol van virtuositeit

In het stoïcisme is virtuositeit het hoogste goed. Dit betekent dat u, ongeacht externe omstandigheden, altijd kunt streven naar een van de hoofddeugden eerlijkheid, moed, wijsheid en zelfbeheersing. Richt u op het handelen in overeenstemming met deze deugden of, nog beter, met de door uzelf gekozen waarden. Door uw focus te verleggen van externe resultaten naar interne waarden, vergroot u uw emotionele veerkracht.

Praktische toepassing:

- Definieer uw kernwaarden en laat deze de basis vormen van uw handelen, ongeacht de uitkomst van situaties. Vraag uzelf dagelijks af: “Heb ik vandaag gehandeld volgens mijn waarden?” Dit zorgt ervoor dat u voldoening haalt uit uw eigen daden, in plaats van uit externe validatie. De eerder genoemde avondmeditatie is een goed moment om na te gaan of u die dag uw waarden in ere heeft gehouden.

- Bijvoorbeeld, als een project op het werk mislukt, maar u hebt uw best gedaan en eerlijk gehandeld, kunt u emotionele rust vinden in het feit dat u uw best heeft gedaan en naar uw waarden heeft geleefd.

De moderne toepassing van stoïcijnse principes biedt dus effectieve technieken voor het ontwikkelen van emotionele veerkracht. Door te focussen op wat binnen uw controle ligt, negatieve visualisatie toe te passen, de tijdelijkheid van gebeurtenissen te beseffen, emoties objectief te observeren en te handelen volgens uw waarden, kunt u uw mentale stabiliteit versterken en beter omgaan met tegenslagen in het leven.

Stoïcisme en emotionele veerkracht: Beheersing van emoties

 In de snelle en vaak hectische wereld van tegenwoordig worden we regelmatig geconfronteerd met sterke emoties. Of het nu gaat om werkstress, persoonlijke uitdagingen of de continue stroom van informatie, het lijkt soms onmogelijk om innerlijke rust te behouden. Toch is een emotionele balans bereikbaar, zelfs in deze moderne tijd. Het stoïcisme, een oude filosofie die haar oorsprong vindt in het Griekse en Romeinse denken, biedt praktische inzichten om met onze emoties om te gaan. Maar hoe passen we deze wijsheid toe in het hier en nu?

Er is heel wat veranderd sinds de eerste Griekse filosofen het stoïcisme uitvonden. Het stoïcisme was van het begin af aan al niet dogmatisch maar gericht op een continue verbetering en aanpassing aan nieuwe inzichten. Nieuwe neurologische en psychologische inzichten hebben de kern van de stoïcijnse inzichten alleen maar verstevigd. Toch zijn er ook wel wat aanpassingen nodig om tot een nog betere moderne versie van het stoïcisme te komen. Wat houdt een moderne stoïcijnse versie van emotiebeheersing in? In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt draait emotiebeheersing in het stoïcisme niet om het onderdrukken van gevoelens, maar om het ontwikkelen van de vaardigheid om emoties te doorstaan zonder dat ze ons overspoelen. Stoïcijnen geloofden dat we geen controle hebben over externe gebeurtenissen, maar wel over onze reactie daarop. Zoals de stoïcijnse filosoof Epictetus treffend zei: “Belangrijk is niet wat er gebeurt, maar hoe u ermee omgaat.”

In een moderne context betekent dit dat emoties weliswaar natuurlijke reacties zijn op gebeurtenissen, maar dat we niet moeten vergeten dat we de macht hebben om bewust te kiezen hoe we op deze emoties reageren. Deze filosofie is vandaag de dag net zo relevant als in de oudheid, vooral wanneer we te maken krijgen met druk vanuit werk, sociale media of persoonlijke relaties.

De drie pijlers van emotiebeheersing:

1. De dichotomie van controle

Het belangrijkste uitgangspunt van het stoïcisme is de dichotomie van controle: er zijn zaken waarover we controle hebben en zaken waarover we geen controle hebben. In de moderne wereld betekent dit dat we bijvoorbeeld geen controle hebben over de meningen van anderen, onverwachte gebeurtenissen of externe omstandigheden. Maar we hebben wél controle over hoe we denken, welke overtuigingen we hebben en hoe we handelen. Door onze focus te richten op datgene wat binnen onze invloedssfeer ligt, kunnen we veel onnodige stress en frustratie voorkomen.

- Praktische toepassing: Wanneer u geconfronteerd wordt met een uitdagende situatie, vraag uzelf af: “Heb ik hier controle over?” Als het antwoord nee is, probeer het dan los te laten. Richt uw aandacht op hoe u op een kalme en verstandige manier kunt reageren.

2. Emoties herwaarderen  

Stoïcijnen beschouwen emoties als menselijke reacties op gebeurtenissen, maar zij benadrukken dat onze interpretaties van deze gebeurtenissen onze emoties sturen. Het gaat er niet om emoties te onderdrukken, maar ze in een ander licht te zien. Dit principe heet 'herwaardering'. U kunt leren om op een meer rationele manier naar situaties te kijken, waardoor emoties als woede of angst minder intens worden. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de in een eerdere blog behandelde techniek van de  ‘staf van Hermes’.

- Praktische toepassing: Stel dat u een fout maakt op het werk. In plaats van uzelf te laten overweldigen door schuldgevoelens of angst voor kritiek, kunt u de situatie zien als een leermoment. Vraag uzelf af: “Wat kan ik hieruit leren, en hoe kan ik deze ervaring gebruiken om mezelf te verbeteren?”

3. Virtuositeit nastreven  

Het ultieme doel van het stoïcisme is om een virtuoos leven te leiden. Dit betekent dat we moeten streven naar excellentie door eigenschappen zoals wijsheid, moed, rechtvaardigheid en zelfbeheersing, of andere door onszelf gekozen waarden te cultiveren. Door deze waarden centraal te stellen in ons leven, zullen onze emoties als vanzelf in balans komen. Wanneer we handelen vanuit virtuositeit, zijn onze gevoelens secundair: we richten ons op wat juist is, ongeacht de situatie.

- Praktische toepassing: Stel u voor dat u in een moeilijke discussie belandt. In plaats van boos of gefrustreerd te raken, probeer uzelf te focussen op rechtvaardigheid en geduld. Vraag uzelf af: “Hoe kan ik in deze situatie handelen met integriteit en eerlijkheid, ongeacht hoe de ander zich gedraagt?”

Het modern stoïcisme is misschien wat minder streng en ascetisch dan het in de oudheid was en absoluut wetenschappelijk beter onderbouwd, maar biedt, zoals u ziet, nog steeds een heel krachtig en nuttig instrument om uw emotionele veerkracht te versterken en daardoor een prettiger leven te kunnen leiden.