zaterdag 14 december 2024

Stoïcijnse meditatie: de reis verder

 Zoals we zagen kan meditatie een belangrijk hulpmiddel in uw stoïcijnse praktijk zijn. Het loont dan ook de moeite om er nog wat dieper op in te gaan. Mediteren vanuit een stoïcijns perspectief is meer dan alleen stilzitten en uw ademhaling volgen. Het is een actieve oefening in het observeren van uw gedachten en het trainen van uw geest om rationeel te reageren op zowel interne als externe prikkels. Meditatie zoals wij die tegenwoordig kennen is vooral afkomstig uit het boeddhisme, maar ook in de klassieke oudheid werd er gemediteerd. De boeddhistische meditatie is echter veel verder ontwikkeld en stoïcijnen zien er absoluut geen probleem in om gebruik te maken van goede ideeën uit andere tradities. Wat maakt meditatie nou zo’n typisch stoïcijnse oefening? Kortom wat is de link met de stoïcijnse filosofie:


  • De focus op het heden: Door uw aandacht te richten op uw ademhaling en het huidige moment, traint u uzelf om in het hier en nu te leven. Dit is een kernprincipe van het stoïcisme.

  • Het accepteren van wat buiten uw controle ligt: Door uw gedachten te observeren zonder ze te veroordelen, leert u om de dingen die u niet kunt veranderen te accepteren.

  • Het ontwikkelen van de deugden: Door u te concentreren op de stoïcijnse deugden tijdens de meditatie, versterkt u uw karakter en wordt u beter bestand tegen tegenslagen.

  • Het loslaten van verlangens: Door negatieve visualisatie te oefenen, leert u om los te laten van uw verlangens en u minder te hechten aan materiële bezittingen.


In het boeddhisme wordt veel gebruikgemaakt van mantras. Korte affirmaties die tijdens het mediteren worden herhaald. Dat zijn meestal uitspraken in het Sanskriet die de westerse mens niet zoveel zeggen. Maar niets houdt ons tegen om stoïcijnse affirmaties te gebruiken. Het gebruik van citaten is dan ook een krachtige insteek voor een stoïcijnse meditatie. Zo kunt u de filosofie direct in uw praktijk integreren. Die citaten kunt u ook tijdens de dag op een verloren moment voor uzelf herhalen. De klassieke stoïcijnse teksten staan bol van de mogelijkheden om een goed en bij u passend citaat te vinden. Hier zijn enkele suggesties over hoe u dit kunt doen:


  • Kies een citaat dat resoneert: Het citaat moet voor u persoonlijk betekenisvol zijn.

  • Houd het simpel: Korte en krachtige citaten zijn vaak het meest effectief en het makkelijkst te onthouden.

  • Wissel af: Probeer verschillende citaten uit om te zien welke het beste bij u passen.

  • Relevantie: Kies een citaat dat aansluit bij uw huidige situatie of bij een specifieke deugd die u wilt ontwikkelen.


Hoe u een citaat kunt gebruiken tijdens de meditatie:

  • Focus op één citaat: Kies een citaat en herhaal het gedurende de hele meditatie.

  • Citaat als anker: Gebruik het citaat als een anker om uw aandacht terug te brengen naar het heden wanneer uw gedachten afdwalen.

  • Citaat als inspiratie: Laat het citaat u inspireren om een bepaalde situatie vanuit een ander perspectief te bekijken.

  • Citaat als mantra: Herhaal het citaat als een mantra om een gevoel van kalmte en focus te creëren.

  • Visualisatie: Stel u voor dat het citaat op een mooie plek in uw geest geschreven staat.

  • Herhaling: Herhaal het citaat zachtjes in gedachten.

  • Reflectie: Overdenk de betekenis van het citaat en hoe u het in uw leven kunt toepassen.

  • Experimenteer met verschillende meditatietechnieken: Combineer de citaten met verschillende visualisaties, ademhalingsoefeningen en lichamelijke sensaties.

  • U kunt ook uw meditatie-ervaringen in uw stoïcijns dagboek bijhouden.. Schrijf op welke citaten u heeft gebruikt, hoe u zich voelde tijdens de meditatie en welke inzichten u heeft opgedaan.

  • Deel uw ervaringen: Praat met anderen over uw praktijk of zoek een meditatiegroep waar u uw ervaringen kunt delen.


Het gebruik van stoïcijnse citaten tijdens de meditatie biedt vele voordelen. Door de citaten te integreren in uw meditatiepraktijk, creëert u een diepere verbinding met de stoïcijnse filosofie. De citaten kunnen als een krachtige herinnering dienen aan de stoïcijnse principes. En bovendien kunt u door regelmatig met dezelfde citaten te werken, een dieper begrip van de onderliggende boodschap ontwikkelen. Natuurlijk is het juist de bedoeling dat u er zelf mee aan de slag gaat en er uw eigen invulling aan geeft. Maar om het u toch alvast wat makkelijker te maken geef ik u hier meteen een aantal voorbeelden van stoïcijnse citaten voor meditatie:


Over het heden en vergankelijkheid: 

  • Marcus Aurelius: "Het leven is wat je er zelf van maakt."

  • Seneca: "Het grootste deel van ons leven verspillen we: we zijn niet aanwezig in het heden, we leven te veel in het verleden of in de toekomst."


Over emoties:

  •  Epictetus: "Het verleden ligt buiten je macht en de toekomst is nog niet gekomen. Er is alleen het  heden, en daarin ligt al je kracht."

  • Epictetus: "Het is niet wat anderen over je zeggen dat je verontrust, maar je eigen gedachten daarover."

  • Seneca: "Het zijn niet de dingen zelf die ons verontrusten, maar onze oordelen over die dingen."


Over deugd en karakter:

  • Marcus Aurelius: "Alles wat gebeurt, is op een of andere manier nuttig voor de wereld. Blijf dus niet klagen, maar pas je aan aan wat er gebeurt, en maak er het beste van."

  • Epictetus: "Wat voor een mens je bent, dat bepaal je zelf."

  • Seneca: "Het grootste goed is een ongestoorde geest."


Over het lot en acceptatie:

  • Epictetus: "Wat in onze macht ligt, dat kunnen we beheersen. Wat niet in onze macht ligt, daar moeten we ons bij neerleggen."

  • Marcus Aurelius: "Als iets buiten je macht ligt, probeer het dan niet te veranderen. Probeer in plaats daarvan je eigen houding aan te passen."

  • Seneca: "Het leven is kort, de kunst is lang."


Over de natuur en het universum;

  • Marcus Aurelius: "Alles is met elkaar verbonden en verweven. Het ene kan niet bestaan zonder het andere."

  • Epictetus: "We zijn slechts een klein onderdeel van een groter geheel."


Over de waarde van het leven:

  • Marcus Aurelius: "Leef elk moment alsof het je laatste is."

  • Seneca: "Het grootste goed is een ongestoorde geest."

  • Seneca: "Het grootste obstakel voor het leren is de illusie dat we het al weten."


Dit geeft u alvast een begin om met stoïcijnse citaten aan het mediteren te slagen. Maar de citaten kunnen ook nog op een andere manier gebruikt worden.  In de volgende paragraaf gaan we in op het gebruik van affirmaties in het moderne stoïcisme.





Geen opmerkingen:

Een reactie posten