Voor een stoïcijn is de dood helemaal niet angstaanjagend. Hij kijkt er rationeel en objectief naar en ziet dat het een doodnormaal proces is. We zijn al vanaf onze geboorte bezig met sterven. De dood is niets anders dan een natuurlijk proces van verval en dergelijke processen zijn voor een stoïcijn goed noch slecht. Alles in de wereld verandert en beweegt. Alles komt op en verdwijnt weer. Ook ons lichaam is onderworpen aan die permanente stroming en verandering. Het is iets waar we geen enkele controle over hebben. Voor een gelukkig en virtuoos leven speelt het dus geen rol.
In deze laatste les over de dood en euthanasie komt alles uit de voorgaande lessen weer bij elkaar. Het topos over het juiste verlangen en de juiste afkeer leert u dat doodsangst zinloos is, het topos over het juiste oordeel leert u dat het leiden van een virtuoos leven belangrijker is dan het leven zelf en het topos over het juiste handelen leert u dat er omstandigheden bestaan waaronder het virtuoos is om een einde aan uw eigen leven te maken. Door een stoïcijnse houding tegenover uw eigen sterfelijkheid aan te nemen kunt u uw leven veranderen. U begrijpt de betrekkelijkheid van de dingen waar iedereen zich zo druk om lijkt te maken en u raakt volledig doordrongen van het belang van een virtuoos leven in het hier en nu. Een dergelijke stoïcijnse levenshouding maakt het leven juist plezieriger. Een wijze ziet er dan ook niet tegenop om te moeten sterven, hoe leuk en aangenaam hij het leven ook vindt.
U zult gedurende de cursus ongetwijfeld gemerkt hebben dat u veranderd bent, maar met de laatste oefening krijgt u nog een keer dezelfde ‘stoa-meter’ test voorgeschoteld die u in het begin al eens gemaakt hebt. Door de uitslag van deze test met de eerdere uitslagen te vergelijken kunt u wat formeler vaststellen of uw kijk op uzelf en de wereld om u heen in de loop van de cursus is veranderd.
Oefening: de stoa-meter
Geef op een schaal van 1 tot 10 aan in hoeverre de volgende uitspraken op u betrekking hebben. Een 0 betekent helemaal niet en een 10 enorm veel. Stuur uw antwoorden als huiswerk in.
Ik kan behoorlijk overstuur raken als de dingen niet gaan zoals ik me dat had voorgesteld.
Mijn geliefden gaan voor alles.
Ik accepteer mezelf zoals ik ben.
Ik word kwaad of raak overstuur als andere mensen mijn plannen dwarsbomen of als andere mensen zich dom of lastig gedragen.
Uitgaan en plezier maken spelen een belangrijke rol in mijn leven.
Ik probeer dingen waar ik bang voor ben of die ik vervellend vind zo veel mogelijk te vermijden.
Ik vind hard werken en carrière maken belangrijk en besteed daar veel tijd aan.
Luxe, comfort en vakanties zijn belangrijk voor me.
Ik erger me aan bepaalde nieuwsberichten of meningen.
Ik identificeer mezelf met mijn lichaam. Ik ben mijn lichaam.
Ik identificeer mezelf met mijn emoties. Ik ben wat ik voel.
Ik identificeer mezelf met mijn gedachten. Ik ben wat ik denk.
Ik identificeer mezelf met mijn handelingen. Ik ben wat ik doe.
Ik identificeer mezelf met een combinatie van mijn lichaam, gevoelens, gedachten en handelingen.
Ik vind het belangrijk om nieuwe dingen te leren en mezelf te ontwikkelen.
Ik vind het belangrijk om een bijdrage aan de maatschappij te leveren.
Met deze laatste aan de dood gewijde les komt er ook een eind aan deze cursus. Maar daarmee is het nog niet voorbij. Voor u, mijn waarde leerling, begint het nu pas echt. Het wordt nu tijd om al het geleerde in de praktijk te gaan brengen. U zult nog regelmatig terug moeten grijpen op oefeningen en lessen uit dit boek om dingen nog eens na te lezen en ook de teksten van de oude stoïcijnen zullen u kunnen helpen bij uw levenspraktijk. Helemaal zonder wat laatste adviezen laat ik u niet gaan. In de laatste les staan nog wat praktische tips en een lijst met nuttige websites en boeken die u verder kunnen helpen. Ik laat u ook verder nog niet los en bllijf u vervelen of juist verrassen met nieuwe blogs. Ik hoop dat deze beperkte cursus in het stoïcisme u een beetje op weg heeft geholpen naar een prettiger en gelukkiger leven. Ik wens u allen veel virtuositeit toe.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten